Chwilio

(awgrym) oed darllen: 5+ (awgrym) oed diddordeb: 0-5 ADOLYGIAD SYDYN GAN LLIO MAI Mae ‘Diwrnod Prysur!’ yn lyfr llun a gair syml sy’n adlewyrchu diwrnod prysur plentyn. Cawn ein cyflwyno i 21 o wahanol ferfenwau fel bwyta, dringo, dawnsio a chwerthin. Ynghyd â’r geiriau ceir un o ddarluniau bywiog a lliwgar Huw Aaron o blentyn bach yn gwneud y weithred. Dyma lyfr gwych i’w ddarllen gyda phlentyn sy’n dechrau dysgu geirfa ehangach a dw i’n credu y gall fod yn lyfr defnyddiol ar gyfer dangos ac ymarfer strwythur diwrnod i blentyn hefyd. Fel mae Huw Aaron yn ddweud mae ‘gair a gwneud yn dod gyda’i gilydd i blant’ a dw i’n siŵr y byddai’r rhai bach yn cael hwyl yn gwneud rhai o’r gweithredoedd sy’n cael eu darlunio yn y llyfr hwn wrth ei ddarllen. Beth am chwarae gêm bach i ddysgu’r berfenwau/gweithrediadau? Simon Says efallai... Yng nghefn y llyfr mae cyfieithiad o’r geirau a brawddegau ffonetig sy’n cynnig help llaw i unrhyw blentyn, rhiant neu oedolyn arall sy’n dysgu Cymraeg ac eisiau ymarfer rhai o’r geiriau.  Mae hyn yn syniad gwych a dylai hyn gael ei gynnwys mewn mwy o lyfrau. Mae ‘Diwrnod Prysur!’ yn lyfr grêt i’w ddarllen cyn amser gwely, i ddysgu geirfa newydd, ac i’w ddefnyddio yn ystod y dydd i helpu plentyn bach gyda threfnu y diwrnod. Does dim ‘stori’ ar ffurf naratif draddodiadol yma fel y cyfryw, ond nid dyna ei bwrpas. Cyhoeddwr: Gwasg Carreg Gwalch Dyddiad Cyhoeddi: Medi 2023 Fformat: Clawr meddal Pris: £6.95

(awgrym) oed diddordeb: 14+ (awgrym) oed darllen: 13+ Genre: #ffuglen #nofelfer #arswyd Mae ffeindio amser i ddarllen wedi bod yn heriol yn ddiweddar. Hefo babi 8 mis oed yn tŷ, mae cwsg ac amser sbâr yn pethau prin iawn. Lle roedden ni’n arfer binge wylio cyfresi mewn dyddiau, mi gymerodd hi dros fis i ni orffen gwylio cyfres 3 o Happy Valley yn ddiweddar! How life has changed! Ond na fo, dwi’m yn cwyno. Ond y realiti ydi, mae darllen nofelau mawr yn amhosib bellach. Sgen i ddim y stamina. Diolch byth felly am y gyfres Stori Sydyn. Dwi wedi darllen teitlau o’r gyfres o’r blaen, fel Herio i’r Eithaf gan Huw Jack Brassington, ac Un Noson gan Llio Maddocks, ond dwi’n meddwl mod i wedi anghofio am y gyfres rhywle ar hyd y ffordd. Rŵan mod i’n gweithio rhan amser mewn llyfrgell, mae’n le perffaith i ddarganfod llyfrau newydd. Dyna lle welais i’r llyfr yma’n syllu arnaf o’r display unit wrth ymyl y ddesg. Pan welais i’r clawr – ‘my kinda book’ ddaeth i fy meddwl yn syth. Doeddwn i ddim yn anghywir chwaith. Mae Bethan Briggs-Miller wedi creu clawr ardderchog, a taswn i byth yn sgwennu stori arswyd, mi faswn i’n cael hi i wneud y gwaith celf. Dwi wedi mwynhau straeon arswyd diweddar Elidir Jones, felly keep them coming dduda i - rhai mwy tywyll a sinistr os rhywbeth... Mae'n dda iawn fod o'n taflu goleuni ar rai o straeon llen gwerin coll Cymru. Dwi wedi cael ffrae am roi gormod o spoilers, so fydd ‘na ddim byd felly yma heddiw. Be alla i ddweud ydi, fod 4 ffrind coleg, Dan, Emyr, Alun a Celt, yn cael dipyn bach o reunion, ond yn lle hitio’r dafarn neu’r strip club, mae nhw’n penderfynu mynd i gampio yng nghanol nunlle – Cwm Darran. Y nod go debyg ydi gosod y tent reit handi, cynna tân, wedyn ista’n yfad, siarad a hel atgofion nes bod nhw’n meddwi eu hunain i gysgu! Sounds like a plan. Wrth gwrs, fasa hynny rhy’n llawer rhy syml! Fel mae’r broliant yn awgrymu, mae rhywun – neu rhywbeth – wedi eu dilyn i’r mynyddoedd. Ella bod y pedwar yn mynd i fyny yn ffrindiau, ond fydda nhw’n sicr ddim yn dychwelyd fel rhai... Mae un o’u plith yn fradwr. LLYGAD AM LYGAD. DANT AM DDANT. BYWYD AM FYWYD. Mae cyfres stori sydyn yn aidial- jest y peth i’r rheiny sydd, fel fi, rhy flinedig a diog i ddarllen, neu’n brin o amser. ‘Da chi’n syth i fewn i’r stori, a does na ddim gormod o fflwff disgrifiadol ac emosiynol. ‘Da chi hefyd yn cael y buzz smug ‘na o allu gorffen nofel am unwaith ac yna ‘sgwennu blogiad bach amdano. LOL. O ia, a mae’r llyfrau’n costio £1. What’s not to like? Dwi wedi gwylio tipyn o ffilmiau arswyd yn fy nydd, ac yn mwynhau darllen straeon arswyd byrion. Doeddwn i ddim yn disgwyl y byddai’r llyfr yn codi ofn arna i mewn gwirionedd. Ond mi benderfynais ychwanegu at y vibes, a darllen y nofel mewn golau gwan gyda’r hwyr (yr unig amser o’r dydd ga i lonydd!) Roedd ‘na ddarnau digon creepy chwarae teg, a mwyaf sydyn roedd pob sŵn bach yn y tŷ yn swnio’n llawer uwch... Mae’n ryw ddeg mlynedd ers i mi adael y coleg, a gan fod pawb ar wasgar dydan ni ddim yn cael y cyfle i gwrdd ryw lawer. Ond os fydd ‘na neges whatsapp yn dod drwodd yn cynnig bod ni’n cael aduniad, dwi’n meddwl y bydd rhaid i mi ail feddwl... dwi’n erm..... brysur y diwrnod yna sori.... Cyhoeddwr: Y Lolfa Cyfres: Stori Sydyn Fformat: Clawr Meddal Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £1 (bargen btw)

(awgrym) oed darllen: 7+ (awgrym) oed diddordeb: 5-11 Genre: #hud #lledrith #ffuglen #chwedl #Affrica #Cymru Lluniau: Jac Jones ‘Da ni gyd yn gwybod beth sy’n digwydd yn stori’r tri mochyn bach, ac mae Jac a’r Goeden Ffa yn hen gyfarwydd i ni. Straeon adnabyddus ydi'r rhain sydd wedi dod drosodd o Loegr, ond sydd bellach wedi cael eu mabwysiadu gennym. Wrth gwrs, mae gennym ni yng Nghymru ddigonedd o straeon a chwedlau ein hunain - Cantre'r Gwaelod, Stori Gelert, Dreigiau Dinas Emrys, Stori Branwen i enwi ond rhai! I mi, mae Cymru wastad wedi cael ei chysylltu hefo gwlad y gân, chwedlau a hud a lledrith. Ond mi fedra i feddwl am un chwedl fyddwch chi 'rioed wedi ei chlywed o’r blaen – Y Bysgodes. Mae hon yn wahanol iawn i unrhyw stori tylwyth teg neu chwedl fyddwch chi wedi ei glywed o’r blaen -stori am  bysgotwr barus, tywysoges dlos, hen wrach a neidr slei. Ffrwyth llafur prosiect arloesol yw’r stori, a hwnnw rhwng Cymru â Chymdeithas Affrica Gogledd Cymru, fel rhan o Gynllun BLAS, Pontio Bangor.  Nod y prosiect yw cryfhau cysylltiadau rhwng Cymru ac Affrica, yn ogystal â helpu i ddod a chymunedau at ei gilydd. Dwi wrth fy modd gweld llyfrau sydd â blas rhyngwladol fel hyn, achos mae’r cyfuniad o ddawn dweud stori o Gymru ac Affrica yn dod at ei gilydd i greu rhywbeth sbeshal. Mae’r stori sy’n deillio yn rhyw fusion o draddodiadau Cymraeg ac Affricanaidd, yn asio’n berffaith i greu chwedl sydd ag elfennau cyfarwydd - ond gwahanol -iawn i'r arfer. Pwy yw awdur y llyfr? Wel, yn ôl Casia Wiliam, nid hi yw’r awdur, ond yr holl deuluoedd ddaeth at ei gilydd i siarad am straeon a chwedlau sy'n gyfrifol. Dim ond gwehyddu’r cwbl at ei gilydd wnaeth hi. (modest iawn, Casia!) Mae’r cyfan yn deillio o syniadau’r bobl ifanc. Cafodd y llyfr ei arlunio gan Dduw ymysg arlunio llyfrau plant, Jac Jones, ac mae ei luniau wedi dod a hud a lledrith y stori yn fyw, yn ei ffordd unigryw a hollol adnabyddus ef! Cofiwch edrych ar y tapestri lliwgar ar hyd y cloriau sy’n arddangos gwaith celf pawb fu’n rhan o’r prosiect. Ffuglen ddadlennol yw’r stori yn ôl y clawr (dwi dal ddim cweit yn siŵr be di hynny), ac mae’n defnyddio ysbrydoliaeth o hen straeon Ghanaidd, Nigeraidd a Chymreig i greu rhywbeth hollol newydd. Chwa o awyr iach i ddweud y gwir. Mae tipyn o destun yn y stori, felly mae’n debyg y byddai tu hwnt i ddarllenwyr cynnar/ifanc iawn, ond gall fod yn stori i'w fwynhau â rhiant amser gwely. Gorau oll os yw’r llyfr yn gweithio fel sbardun i fynd i greu mwy o straeon newydd a difyr. Mae’n hen bryd i ni gael rhai newydd i'w hadrodd, i ychwanegu at y clasuron, sy’n adlewyrchu’r Gymru fodern sydd ohoni. Weithiau, mae’r stori yn gwibio o un lle i'r llall yn chwit chwat, yn botas o syniadau ac elfennau gwahanol. Oherwydd yr holl syniadau, ar brydiau, mae’r llyfr yn teimlo fel un sydd wedi cael ei gyd-sgwennu gan bwyllgor - ac mae hynny’n wir! Mi gafodd ei gyd-sgwennu gan lot o bobl yn cyfrannu eu syniadau, felly dim rhyfedd ei fod o’n teimlo’n brysur. Fy nghyngor i yw just go with it - ddewch chi ddim ar draws chwedl tebyg i hon. Gobeithio bydd mwy o brosiectau rhyngwladol ar y gweill i bontio cymunedau o bedwar ban byd, ond yn bwysicach na hynny - i adrodd stori dda. Dyma’r press statement ar gyfer y prosiect o wefan y Cyngor Llyfrau os ‘da chi eisiau dysgu mwy. https://llyfrau.cymru/llwyddiant-wrth-gyhoeddi-llyfr-o-straeon-teuluol/ Dyma wybodaeth am Ganolfan Celfyddydau Pontio, Bangor: https://pontio.co.uk/Online/default.asp Tudalen Facebook BLAS: https://www.facebook.com/PontioBLAS MAE'R LLYFR HEFYD AR GAEL YN SAESNEG: Cyhoeddwr: Y Lolfa Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £5.99

(awgrym) oed darllen: 8+ (awgrym) oed diddordeb: 8-15 Pwnc: #tyfu #corff #merched #ffeithiol Lluniau: Celyn Hunt https://uk.linkedin.com/in/celynhunt Disgrifiad Gwales: Llyfr gwybodaeth i ferched 8+ oed am dyfu i fyny. Bydd pob pennod yn trafod agwedd benodol o’r profiad o dyfu i fyny, yn cynnwys: Pam mae fy nghorff yn aeddfedu?, Hormonau, Bronnau, Blew, Chwysu, Croen, Mislif, Deall fy emosiynau, Fy Nghorff, Ffrindiau. Mae'r testun wedi'i gymeradwyo gan arbenigwyr. Elin Fflur yn cyfweld â'r awdur. Pnawn Da, S4C Dwi wedi adolygu ambell lyfr am dyfu i fyny / corff dynol yn ddiweddar, gan gynnwys Secs ac ati, Dysgu am Dyfu a Ti a dy gorff. Roedd pob un o’r rhain yn llyfrau ardderchog, ond un peth sy’n gyffredin rhyngddynt yw mai addasiadau o lyfrau Saesneg ydyn nhw. Am y tro cyntaf, dyma lyfr gwreiddiol Cymraeg i ferched yn sôn am dyfu i fyny.  Dwi ddim yn dweud bod unrhyw beth o’i le ag addasiadau, ond mae’n hen bryd i ni ddechrau buddsoddi mwy mewn llyfrau ffeithiol gwreiddiol. Ond pam fod ‘na cyn lleied ohonyn nhw sgwn i? Wel dywedodd rhywun (yn y diwydiant) wrtha i fod hyn i wneud hefo’r ffaith fod ‘na gymaint o waith ymchwil/darlunio angen ei wneud, a bod hyn yn gwneud y gost o’u cynhyrchu yn uchel. Wel, mae’r Lolfa wedi penderfynu buddsoddi a dwi’n meddwl fod yr end result yn llwyddiannus iawn. Reit. Dwi’n gwneud disclaimer rŵan. Roedd Llio (y wraig) i fod i adolygu’r llyfr yma, ond mae hi’n rhy brysur fis yma i wneud. Felly fi, dyn 33 oed, sy’n adolygu’r llyfr  - dim cweit y target audience dwi’n cydnabod, ond mi oedd yn interesting read beth bynnag. O bosib, mae hynny’n profi nid dim ond llyfr i ferched ydi hwn - byddai bechgyn yn elwa o’i ddarllen a thrio deall yr hyn mae merched yn mynd drwyddo yn ystod y glasoed. Pan ‘da chi’n meddwl am y pwnc o dyfu fyny, yn aml iawn rydych chi’n cael atgofion o sgyrsiau awkward hefo rhieni neu wersi sex ed diflas yn yr ysgol. Mae’n gallu bod yn bwnc sensitif a dwi’n cydnabod fod o’n gallu bod yn anodd i drafod hefo oedolion. Mae gwersi ysgol yn gallu rhoi dipyn o drosolwg, ond dydyn nhw jest ddim yn debygol o allu ateb yr holl gwestiynau. Dyna pam dwi’n meddwl fod llyfrau fel hyn MOR bwysig. Bydd rhai yn teimlo’n llawer mwy cyfforddus darllen llyfr fel hyn ‘na gofyn cwestiynau o flaen grŵp o bobl. Yn sicr tydw i ddim yn cytuno efo’r syniad o weld y pwnc fel un embarassing ac un i’w osgoi, ac felly dwi’n annog sgyrsiau agored am y pwnc, a dechrau rheiny mor fuan ag sy’n bosib (gan sicrhau fod hyn yn briodol, wrth gwrs). Mae genethod yn gallu dechrau profi newidiadau yn ystod y glasoed yn gynt na bechgyn, a phan mae rhywbeth fel y mislif yn dod yn annisgwyl, mae'n gallu achosi dryswch a phryder. Dwi’n falch felly fod y llyfr yn cael ei argymell i blant 8+ - mae’n bwysig fod pobl ifanc yn aros yn informed am bethau ac yn gwybod pa newidiadau sydd ar y gweill. Os ‘da chi efo ryw syniad o beth i ddisgwyl, mae hyn yn gallu helpu i leihau unrhyw stress sy’n gysylltiedig. (btw - mae tyfu fyny dal am fod yn stressful, ond mae gwybod be ‘di be yn siŵr o fod yn help!) Yn aml iawn mae plant yn clywed pethau ar yr iard sy’n hollol anghywir, felly un rôl bwysig sydd gan lyfrau fel hyn yw cael gwared â’r misconceptions a’r myths sy’n codi o amgylch y pwnc. Os oeddech chi yn yr ysgol ers talwm, roedd gwersi ‘addysg rhyw’ fel y galwyd bryd hynny yn cynnwys gwylio videos cringey a hen ffasiwn (chi’n cofio’r wheelie tv trolleys?) ac ella os oeddech chi’n lwcus, ryw 10 munud o Q&A efo athro di-glem oedd yn breuddwydio am fod unrhyw le arall. Diolch byth fod y dyddiau yna wedi mynd. Erbyn hyn, mae addysg rhyw yn cynnwys llawer mwy o wybodaeth am bynciau cyfoes megis perthnasau iach, rhywioldeb a sut i gadw’n saff ar-lein. Mae’r llyfr yma yn cynnwys llwyth o bynciau defnyddiol megis aros yn saff ar-lein, ffrindiau a dathlu eich corff. Mae’n amlwg iawn fod yr awdur wedi gwneud llawer o waith ymchwil, er mwyn sicrhau fod y ffeithiau’n gywir. Mae hi hefyd wedi cymryd yr holl wybodaeth ac wedi ei osod mewn ffordd sy’n hawdd -ac yn hwyl – i’w ddarllen. Yn weledol, dwi’n meddwl fod y dylunwyr wedi gwneud joban ardderchog o sicrhau nad oes gormod o wybodaeth ar y tudalennau, ac felly ‘da ni’n osgoi information overload. Mae steil cartŵn y llyfr yn lliwgar ac yn fodern, ond nid yw’n teimlo’n fabïaidd o gwbl. Os oes gen i gwyn, y diffyg ffotograffau (lluniau go iawn) fydda hynny. Yn bersonol dwi’n licio lluniau go iawn yn ogystal â cartŵns, ond rywbeth bach iawn ydi hynny. Dwi ddim yn mynd i’ch diflasu hefo breakdown o beth sydd yn y llyfr – dwi jest am gynnwys llun o ambell dudalen, yn ogystal â’r dudalen gynnwys. Cewch weld â’ch llygaid eich hun pa mor ddiddorol yw’r llyfr fel adnodd (neu anrheg i ferch). Dwi’n meddwl basa rhoi copi o’r llyfr yma i bob merch yn wych, ond dwi’n gweld hynny’n annhebygol o ddigwydd. Os ydych chi’n rhiant sy’n teimlo’n rhy chwithig i drafod y pwnc gyda’ch plentyn, mae’r llyfr yma’n fan cychwyn da. Wrth gwrs fod y llyfr yn gweddu darllen annibynnol, ond weithiau mae’n dda i drafod pethau gyda phobl eraill- yn sicr mae’r llyfr yn gweithio fel sbardun trafodaeth rhwng plentyn a rhiant. Doedd ‘na ddim llyfrau fel hyn ers talwm. Oedd, roedd llyfrau am y corff yn bodoli, ond doedden nhw definitely ddim mor apelgar ac accessible â hwn. Mae safon llyfrau wedi gwella cymaint! Efallai fod hwn yn swnio fel anrheg od i brynu i rywun, ond wir yr, dwi’n meddwl y byddai llyfr fel hyn yn cael ei werthfawrogi yn y pen draw (hyd yn oed os fasa nhw byth yn cyfaddef!) Merched ifanc Cymru, mae’r llyfr yma’n werth ei ddarllen, credwch fi. Gobeithio fod y wasg yn gweithio ar fersiwn i Fechgyn hefyd! Gwasg: Lolfa Cyhoeddwyd: Hydref 2023 Pris: £7.99

♥Llyfr y Mis i Blant: Awst 2023♥ (awgrym) oed darllen: 9-13 (awgrym) oed diddordeb: 8+ Tags: #ffuglen #antur #OesFictoria #môr Disgrifiad Gwales: Dwi'n casau Robat Wyllt. Bron iawn gymaint ag ydw i'n casau fy hun. Mwrddrwg ydy Twm. Dwyn. Twyllo. Bwlio. Mae o’n giamstar ar y cyfan. Ond mae rhywbeth ar goll, mae gwacter yn ei fywyd a does ganddo ddim syniad pam. Un noson dywyll, pan mae Twm y Lleidr wrth ei waith, daw wyneb yn wyneb â’i ffawd, a darganfod gwirionedd sydd mor ysgytwol, mae’n newid cwrs ei fywyd am byth. Dwi’n gyfarwydd â gwaith blaenorol yr awdur o fy nghyfnod ar y panel Tir na n-Og, lle ddaeth Sioned Wyn Roberts i’r brig hefo chwip o nofel gyntaf, Gwag y Nos. Roedd y llyfr yna mor dda, roedd ei hail nofel yn haeddu darlleniad yn awtomatig! Dwi’n cynnwys screenshot o dudalen gyntaf o Gwag y Nos er mwyn dangos pa mor effeithiol oedd y dudalen gyntaf. Mae’r awdur yn cychwyn yr ail nofel gyda rhywbeth tebyg hefyd. I wneud yn glir, nid dilyniant ydi Wyneb yn Wyneb, ond mae o’n bodoli yn yr un universe â nofel Gwag y Nos, fel petai, ac fe fydd ambell i gymeriad neu leoliad yn gyfarwydd. Mae Wyneb yn Wyneb yn cychwyn yn yr un lle, yn wyrcws Gwag y Nos. Uffern ar y ddaear os gofiwch chi, lle mae Nyrs Jenat ffiaidd a Robat Wyllt greulon yn teyrnasu dros y plant anffodus. Cawn glywed mwy am Robat Wyllt y tro hwn, a’r ffordd y mae’n rheoli drwy ofn a thrais. Mae’r nofel yn dechrau gyda’r prif gymeriad, Twm, yn esbonio sut mae o wedi bod yn gi bach i Robat Wyllt ofnadwy. Mae hwnnw wedi bod yn ei ben o, a dros amser, wedi ei droi’n was bach ffyddlon ac yn hen fwli mawr. Drwy fod yn right hand man i’r hen sglyfath, Robat Wyllt, mae Twm y lleidr wedi mwynhau tipyn o statws, ond mae’r gost wedi bod yn uchel i’w hunan-barch. Gyda phawb yn ei ofni, does ganddo’r un ffrind yn y byd, ac mae’n casáu ei hun am hynny. Er y down i wybod fod y wyrcws wedi troi Twm yn fachgen digon annymunol, fy nheimlad yw fod y backstory o sut y trodd yn fwli ei hun wedi cael ei frysio braidd. Faswn i wedi gweld hyn yn fwy credadwy petawn ni wedi gweld sut roedd Twm yn trin rhai o’r plant eraill. Ar ôl cael ei hel gan ei fos i Blas Bodfel i ladrata, caiff bywyd Twm ei newid am byth wrth iddo ddod wyneb yn wyneb â rhywun cyfarwydd, ond anghyfarwydd iawn ar yr un pryd. Ddweda i ddim mwy. Wedi dod i ddeall fod mwy i’r stori, a bod ei fywyd wedi bod yn gelwydd i gyd, mae Twm & co yn penderfynu dianc a mynd on the run. Efallai fod hyn fymryn yn anghredadwy o ystyried pa mor sydyn ddigwyddodd hyn? Ta waeth, roll with it, achos hyn sy’n gosod sail ar gyfer antur beryglus fydd yn mynd a nhw’n bell iawn – holl ffordd o Bwllheli draw i ddociau Lerpwl. Sôn am neidio o’r badell i’r tân! Cofiwch, does dim rhaid bod wedi darllen y llyfr arall er mwyn mwynhau Wyneb yn Wyneb, gan ei bod i bob pwrpas yn gweithio fel nofel ar ei phen ei hun. Wnes i ddim mwynhau’r nofel yma cweit gystal â’r llall os dwi’n bod yn onest; chafodd o jest ddim yr un fath o impact, ond roedd yn ddifyr cael dychwelyd i fyd y wyrcws unwaith eto. Eto, cefais fy atgoffa’n gryf o’r clasur, Street Child gan Berlie Doherty, wrth ddarllen y llyfr. Dwi’ siŵr ddaru’r prif gymeriad redeg i ffwrdd yn fanna hefyd. Mae steil ysgrifennu Sioned yn unigryw – yn hawdd i’w ddarllen, yn llafar ac yn naturiol, gan wneud defnydd o frawddegau byr, effeithiol. (does neb isio brawddegau hir a chymhleth o hyd nagoes? Get to the point ynde!) Gall yr iaith fod yn ddi-flewyn ar dafod ar adegau, sy’n gweithio’n dda. Gydag un Wobr Tir na n-Og dan ei belt, mae Sioned Roberts wedi profi ei bod hi’n un da am ‘sgwennu stori antur. Oes ‘na fwy i’w ddweud yn y byd yma tybed? Ai trioleg fydd hon?  Synnwn i ddim y bydd Robat Wyllt yn gandryll ar ôl digwyddiadau’r nofel, a bydd yn siŵr o fod yn ysu am gael dial... Gwasg: Atebol Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £7.99 Fformat: Clawr meddal

♥Llyfr y Mis: Medi 2023♥ (awgrym) oed diddordeb: 2+ (awgrym) oed darllen: 4+ DISGRIFIAD GWALES Croeso i fyd y Gymraeg – byd sy’n llawn geiriau, lliw, bywyd a chalon. Dewch ar daith i ganfod trysorau’r Gymraeg, o ystyr enwau lleoedd, i idiomau a diarhebion. Cewch grwydro maes yr Eisteddfod a dysgu am draddodiadau, taclo treigladau a phobi bara brith! Dyma lyfr godidog i blant ac oedolion i gael dysgu am Gymru a’r Gymraeg, a’i chyfraniad pwysig i’n byd. ADOLYGIAD GAN DIANE EVANS, ATHRAWES YMGHYNGHOROL Y GYMRAEG Mae Byd y Gymraeg yn daith i Gymru o fewn tudalennau llyfr Elin Meek gyda gwaith dylunio hyfryd Valeriane Leblond. O fewn y llyfr ceir gwybodaeth am y Gymraeg, rhai o’r pethau sy’n gwneud Cymru yn unigryw a geirfa Cymraeg am wyliau, baneri a chyfandiroedd y byd. Mae nifer helaeth o’r tudalennau yn ddefnyddiol iawn ar gyfer gwaith Cwricwlwm i Gymru yn enwedig yn yr ysgolion mewn ardaloedd Seisnigaidd sy’n addysgu’r Gymraeg fel ail iaith. Fe geir banc o eirfa ar gyfer Yr Urdd a’r Eisteddfod, geirfa storïau Cymru, bwyd traddodiadol ac ati. Rhywbeth gwahanol, ond defnyddiol yw’r cod QR ar gyfer y tudalennau Diarhebion, Cymariaethau ac Idiomau sydd yn ardderchog ar gyfer dysgwyr a’u rhieni, yn enwedig wrth roi cymorth i ynganu. I ddweud y gwir byddai hyn wedi bod yn handi ar gyfer mwy o’r tudalennau. Ar ddechrau’r llyfr, fel y disgwyl, mae’r dudalen gynnwys yn dangos  pump ar ugain o benawdau e.e. Does Neb fel fi! Dyma ddwy dudalen wych sy’n cyflwyno geirfa rhannau’r corff, y synhwyrau a berfau ac ansoddeiriau gyda nodyn i atgoffa bod ansoddeiriau’n treiglo’n feddal ar ôl yn. Defnyddiol dros ben ydy’r rhan Gwyliau a Dathliadau lle ceir chwe tudalen yn llawn o ddathliadau sy’n arbennig i ni yng Nghymru e.e. Diwrnod Owain Glyndŵr ond sydd hefyd yn cynnwys rhai cenedlaethol fel Diwrnod y Ddaear, Diwrnod Siocled y Byd, Mis Hanes Pobl Ddu. Gellir defnyddio tudalennau’r llyfr yn y cartref wrth gwrs ond maen nhw hefyd yn addas ar gyfer gemau cyflwyno a drilio geirfa yn y dosbarth e.e. dwy dudalen Y Nadolig. Beth am chwarae gêm Sblat*? *Oedolyn/athro i roi gair Saesneg a’r plentyn i bwyntio at y llun cywir gan weiddi “Sblat!” *Oedolyn/athro i roi gair yn Saesneg a’r plentyn i bwyntio at y llun cywir ac enwi yn Gymraeg mor gyflym a phosib gan weiddi “Sblat!” Rhai syniadau eraill posib: * Dewis tudalen e.e.Yn y Ddinas. Plentyn i gael amser i edrych ar y geiriau/lluniau am 30 eiliad ac yna gweld faint ohonyn nhw maen gallu cofio. *Dewis un o’r lluniau fel pwll nofio ond peidio dweud p’run. Plentyn arall i geisio dyfalu gan ofyn “Wyt ti yn y theatr?” Ydw / Nac ydw. Mae hyn yn dysgu patrymau iaith holi ac ateb. Dyma lyfr lliwgar a defnyddiol gan Rily sy’n wych ar gyfer y cartref a’r ysgol. Mae'n llawn lluniau a geirfa handi ar gyfer gwaith cartref neu ar gyfer ehangu geirfa personol. Mae cymaint o waith wedi mynd i mewn i greu a dylunio'r llyfr hardd yma. Yn bennaf wedi ei anelu at siaradwyr newydd/dysgwyr ond mae ganddo ddefnydd ar gyfer siaradwyr cynhenid ifanc hefyd, megis plant ifanc. Mae’r tudalennau prysur a lliwgar yn siŵr o annog trafodaeth. Mi fydda i yn argymell y llyfr yma i athrawon sydd â sgiliau Cymraeg cyfyngedig ond sy’n gorfod addysgu’r Gymraeg fel pwnc. Dwi wedi rhoi ‘chydig o syniadau o dasgau posib, ond wir yr, mae’r posibiliadau’n ddi-ben draw hefo adnodd mor hyblyg. Cyhoeddwr: Rily Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £12.99 Fformat: Clawr Caled AM YR AWDUR: ELIN MEEK https://llyfrgelloedd.cymru/wp-content/uploads/2023/12/Elin-Meek-Ion_C1-scaled.jpg

(awgrym) oed diddordeb: 2+ (awgrym) oed darllen: 4+ DISGRIFIAD GWALES Yn weledol drawiadol gyda dyluniad bras, mae'r llyfr clawr caled hwn yn cyflwyno geiriau Cymraeg gydag arlunwaith hyfryd gan Valériane Leblond. Cychwynnir gyda'r Wyddor Gymraeg, rhifau, siapiau a lliwiau, cyn symud ymlaen i dudalennau am yr Adeiladau, Parti, Teulu a Swyddi. Trysor o gyfrol i'w throsglwyddo ar hyd y cenedlaethau. ADOLYGIAD GAN DIANE EVANS, ATHRAWES YMGHYNGHOROL Y GYMRAEG Mae’r llyfr Pawb a Phopeth i bob pwrpas yn eiriadur lliwgar sy’n siŵr o apelio at blant cynradd Camau Cynnydd 2 a 3. Mi fydda hwn hefyd yn gwneud anrheg Nadolig bendigedig i blentyn ifanc. Mae gen i ambell ffrind di-Gymraeg sy’n dysgu'r iaith am fod eu plant mewn ysgol Gymraeg, felly mi fyddai llyfr o’r fath yn handi iawn iddynt. Syniad presant ‘Dolig wedi ei sortio! Gellir chwarae gemau iaith wrth ddefnydio’r llyfr yma ac mae'n adnodd hyblyg iawn. Dyma syniadau am dasgau sy’n defnyddio’r llyfr: *Oedolyn/athro i roi gair Saesneg a’r plentyn i bwyntio at y llun cywir gan weiddi “Sblat!” *Oedolyn/athro i roi gair yn Saesneg a’r plentyn i bwyntio at y llun cywir ac enwi yn Gymraeg mor gyflym a phosib gan weiddi “Sblat!” * Dewis tudalen e.e.Yn y Ddinas. Plentyn i gael amser i edrych ar y geiriau/lluniau am 30 eiliad ac yna gweld faint ohonyn nhw maen gallu cofio. *Dewis un o’r lluniau fel pwll nofio ond peidio dweud p’run. Plentyn arall i geisio dyfalu gan ofyn “Wyt ti yn y theatr?” Ydw / Nac ydw. Mae hyn yn dysgu patrymau iaith holi ac ateb. Mae ‘na lun, enw Cymraeg a fersiwn ffonetig ar gyfer pob gair yn y llyfr yn ogystal a’r Saesneg. Nid oes côd QR yn y llyfr hwn, ond mi fyddai hyn wedi bod yn ddefnyddiol ar gyfer defnydd mewn cartref/ysgol di-Gymraeg yn fy marn i, yn enwedig os yw rhai angen help ychwanegol gyda'r ynganiad. Yn y llyfr mae banc o eirfa i’w gael o dan 42 pennawd gan ddechrau gyda’r wyddor, sy’n cynnwys pethau fel chwaraeon, diddordebau, teithio ,amser, geiriau gwneud, parti, swyddi, y gofod a llawer, llawer mwy! Mae’r ddau lyfr yn addas ar gyfer plant cynradd ond yn lyfrau trwm iawn i ddwylo bychain gan mai llyfrau clawr caled ydyn nhw. Yn fy marn i byddai fersiynau clawr meddal yn haws i’w defnyddio ac yn cymryd llai o le yn yr ystafell ddosbarth ble mae gwagle’n brin. Er hynny, dwi’n credu dylai pob ystafell ddosbarth, yn enwedig ein hysgolion ail iaith, gael copi o’r llyfr yma. I grynhoi, dyma lyfr lliwgar a defnyddiol gan Rily sy’n wych ar gyfer y cartref a’r ysgol. Mae'n llawn lluniau a geirfa handi ar gyfer gwaith cartref neu ar gyfer ehangu geirfa personol. Mae'n amlwg fod cymaint o waith wedi mynd i mewn i greu a dylynio'r llyfr hardd iawn yma. Yn bennaf wedi ei anelu at siaradwyr newydd/dysgwyr ond mae ganddo ddefnydd ar gyfer siaradwyr cynhenid ifanc hefyd, megis plant ifanc. Mae’r tudalennau prysur a lliwgar yn siŵr o annog trafodaeth. Mi fydda i yn argymell y llyfr yma i athrawon sydd â sgiliau Cymraeg cyfyngedig ond sy’n gorfod addysgu’r Gymraeg fel pwnc. Dwi wedi rhoi ‘chydig o syniadau o dasgau posib, ond wir yr, mae’r posibiliadau’n ddi-ben draw hefo adnodd mor hyblyg. Anrheg gwych i rywun sy'n dysgu Cymraeg, boed hynny'n blentyn neu'n riant. Cyhoeddwr: Rily Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £12.99 Fformat: Clawr Caled AM YR AWDUR: ELIN MEEK https://llyfrgelloedd.cymru/wp-content/uploads/2023/12/Elin-Meek-Ion_C1-scaled.jpg

(awgrym) oed darllen: 5+ (awgrym) oed diddordeb: 0-5 Disgrifiad Gwales: Llyfr chwilio-a-chanfod hud lle gall plant chwilio am gymeriadau Nadoligaidd trwy gyfrwng 'ffenest glyfar' ar bob tudalen. Ceir pum golygfa dymhorol, a thrwy ddefnyddio'r torts hud ar ffurf cerdyn rhwng y tudalen a'r 'ffenest glyfar', caiff plant eu swyno a'u rhyfeddu gan y darluniau cudd a ddatgelir. Un o’r pethau mwyaf diddorol wnes i yn 2023 oedd cael job mewn llyfrgell. Dwi wrth fy modd yng nghanol y llyfrau, ac mae’n gyfle grêt i ffeindio allan am rai bach da. Dyma sut wnes i glywed am Ble mae Santa/ Where’s Santa? – pan ddaeth plentyn a fo at y ddesg er mwyn cael ei fenthyg. Roeddwn i’n meddwl fod y llyfr yn cŵl ac yn wahanol iawn. Dyma chydig o bwyntiau bwled amdano: Mae'r llyfr yn ddwyieithog felly yn grêt os 'da chi'n dysgu Cymraeg neu isio helpu eich plentyn. Os 'da chi'n gallu siarad Cymraeg yn barod, wel, 'da chi'n cael bargen - dau stori am bris un! Mae steil y llyfr yn gyfoes ac yn lliwgar Mae'r stori yn cynnwys tortsh er mwyn chwilio am wahanol gymeriadau - bydd hyn yn siŵr o wneud darllen yn hwyl - yn enwedig os 'da chi'n cael trafferth cael eich plentyn i eistedd lawr i wrando ar stori. Rhaid i chi lithro'r tortsh rhwng y tudalenau er mwyn ei ddefnyddio. Mae'r tortsh yn rhyngweithiol ac yn rhoi rhywbeth i'r plant wneud wrth ddarllen. Gwyliwch y clip fideo isod i weld sut mae'n gweithio: Gwasg: Rily Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £6.99 Fformat: Clawr Caled

(awgrym) oed diddordeb: 3+ (awgrym) oed darllen: 7+ Lluniau: Valériane Leblond https://www.valeriane-leblond.eu/home.html Bob blwyddyn mae sawl llyfr Nadolig yn ymddangos, ond hwn yw’r un sydd wedi tynnu fy sylw eleni, ac mae’n un o’r rheiny fedrwch chi fynd yn ôl ato dro ar ôl tro, blwyddyn ar ôl blwyddyn. Yn sicr mae’n un i’w gadw. Yntydi o’n llyfr hardd? Mae o’n haeddu bod ar ffurf clawr caled. Mae’r bartneriaeth rhwng Caryl Lewis (awdur) a Valériane Leblond (darlunydd) wedi bod yn llwyddiannus iawn yn y gorffennol, gan roi i ni berlau fel Sgleinio'r Lleuad a Merch y Mêl. Mae rhywun yn gallu adnabod steil Valériane yn syth, ac mae paru ei lluniau â geiriau Caryl yn gweithio’n dda iawn. Dwi’n hoffi’r cyferbyniad clir rhwng oerni’r nos a chynhesrwydd tŷ Mari/Mrs Cloch. Mae’r Nadolig gwyn ar y clawr yn rhoi delwedd o Nadolig traddodiadol, hen ffasiwn - fel sut mae rhywun yn dychmygu sut oedd ‘Dolig ers sdalwm. Dwi’n dal i groesi bysedd gawn ni ‘Ddolig gwyn rhywbryd, ond dwi wedi bod yn gwneud hynny ers 2010! Yn brysur yn pobi mins peis ar noswyl Nadolig mae Mari a’i Mam, ac wrth i’r ferch fach syllu drwy'r ffenest, mai’n sylwi ar fwthyn bach rhyfedd iawn drws nesaf, gyda waliau igam-ogam, to whimil-whamal a ffenestri wili-nili! (Dwi wrth fy modd gyda’r holl ansoddeiriau bendigedig ‘ma – gawn ni ddefnyddio nhw’n fwy aml plîs?) Mae hen ddynes, Mrs Cloch, yn byw yn y tŷ, ond dydi Mari ‘rioed wedi gweld neb yn galw yno i’w gweld. Gyda’r tŷ bach yn edrych yn unig ac mewn tywyllwch, mae hyn yn llenwi’r ferch fach â thristwch. Mae hyn yn thema berthnasol iawn yn yr oes sydd ohoni.  Faint ohona ni sy’n gallu deud bod ni’n nabod ein cymdogion? Fyddwch chi’n galw heibio yna dros y Nadolig? Dwi’n cyfri fy hun yn hynod o lwcus fod gen i deulu o fy nghwmpas, a’n bod ni gyd yn dod at ein gilydd dros yr ŵyl. Ond tydi pawb ddim yn cael yr un fraint, a dwi’n siŵr y bydd nifer yn unig dros y Nadolig, yn enwedig ymysg yr henoed. O ran y stori, dwi’m cweit yn siŵr os dwi’n credu’r syniad y byddai plentyn mor ifanc yn cael mynd allan i’r nos ar ben eu hunain gan ei rieni, ond dwi’n deall fod hyn yn bwysig ar gyfer y naratif felly dwi’n fodlon anghofio am hyn! Pan mae Mari’n cyrraedd y bwthyn, a hithau’n oer ac yn dywyll tu allan, mae hi’n cael y croeso mwyaf gan Mrs Cloch, sy’n hynod falch o’i gweld. Dwi’n meddwl hynny am fy Nain a Taid fy hun weithiau. Gyda'r dyddiau’n gallu bod yn hir a diflas yn y tŷ drwy’r dydd, mae cael cwmni ni’r wyrion/wyresau yn llonni eu diwrnod. Ac wrth i mi fynd yn hŷn, nid yr anrhegion sy’n bwysig i mi bellach, ond treulio amser hefo’r bobl fwyaf pwysig yn fy mywyd. Wrth i Mrs Cloch fwynhau cwmnïaeth y ferch fach, a Mari’n mwynhau cael helpu i addurno, disgwyl maen nhw am ymweliad gan fab Mrs Cloch. Pwy all hwnnw fod tybed? Wel, mae o’n hwyr yn cyrraedd – a hynny am ei fod o’n brysur iawn yn ei waith ar Noswyl Nadolig, ac yn gorfod gwneud dipyn o deithio! You work it out! Mae ‘na dipyn o lyfrau Nadolig i blant yn cael eu rhyddhau bob blwyddyn, ac mae Mari a Mrs Cloch ymysg y goreuon. I mi, neges amlwg y stori yw carwch eich cymydog, a byddwch garedig. Os ydych chi’n gwybod am rywun sy’n fregus, yn fethedig, neu’n unig, ewch draw i’w gweld o dro i dro, yn enwedig adeg Y Nadolig. Bydd eich cwmpeini yn ddigon dwi’n siŵr – ond fasa mins pei deu ddwy yn syniad da hefyd! Credaf fod gan hwn y potensial i ddod yn un o’r clasuron Nadoligaidd, fatha The Snowman gan Raymond Brigg yn Saesneg. Mi gaiff le ar y silff yn Sôn am Lyfra HQ am flynyddoedd i ddod, a dwi’n edrych ymlaen at ei rannu gyda fy mab mewn ychydig flynyddoedd. Nodyn: Y dyddiad wrth i mi bostio’r adolygiad yma ydi Ionawr 15  (nes i anghofio gwneud cyn ‘Dolig! Wps) – efallai fod Dolig 2023 wedi hen fynd a dod, ond cofiwch tydi hi byth rhy fuan i ddechrau prynu llyfrau Nadolig. Bachwch gopi ar gyfer ‘Dolig nesaf! Gwasg: Y Lolfa Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £7.99 Fformat: Clawr Caled

(awgrym) oed diddordeb: 0+ Genre: #ffeithiol #dwyieithog #babi Mi ddes i a’r llyfr yma adref o’r llyfrgell i fy mab pum mis a hanner. Tyfais i fyny hefo llyfrau DK felly roeddwn i’n ‘nabod ac yn ymddiried yn y brand. Mae’r gyfres ‘Babi Cyffwrdd a Theimlo’ yn lyfr dwyieithog sy’n helpu babis adnabod geiriau newydd, gweld patrymau difyr a theimlo gweadau gwahanol. Mae’r llyfr yma yn lliwgar ac yn llawn hwyl y Nadolig. Mae maint poced y llyfr yn handi ar gyfer dod a fo hefo ni yn y pram, ac mae’r clawr caled (ond sy’n reit squishy hefyd) yn addas iawn ac yn ddigon gwydn i ddelio â lot o ddribls– mae’n rhaid iddo fod achos mae popeth yn cael ei gnoi ar hyn o bryd! ‘Da ni yn y phase yna. Dwi wrth fy modd yn gweld yr edrychiad o ryfeddod wyneb y bychan am bob dim. Fel oedolion, ‘da ni’n gallu anghofio weithiau fod popeth yn newydd ac yn fascinating i fabis. Yn y llyfr, mae sêr pefriog, dyn eira rhewllyd, pengwin ciwt, tedi fflwffiog a mwy. Mae rhai yn disgleirio ac mae gan eraill ddarnau bach o ddefnydd gwahanol i ddwylo bychan gael ‘cyffwrdd a theimlo’ a phrofi pethau newydd. Os yn ‘darllen’ yn annibynnol fel arfer mae’r bychan jest yn hoffi dal y llyfr ac ymarfer pigo i fyny, gafael, troi ambell dudalen ac ati. Tydi’r ffaith nad ydio wir yn cymryd sylw o gynnwys y llyfr ddim yn fy mhoeni o gwbl, mae o’n archwilio’r llyfr ac yn dod i arfer gafael a thrin llyfrau, sy’n datblygu’r sgiliau motor man ac yn paratoi ar gyfer y dyfodol. Fel llyfr o’r llyfrgell, roedd hwn am ddim, ac mi wnaeth y tro yn iawn. Mae Broc wrth ei fodd yn gafael ynddo ond dwi dipyn bach yn siomedig. Dwi’n meddwl fod y gweadau cyffwrdd angen dipyn mwy o amrywiaeth – mae nhw gyd reit ddiflas ac yn eithaf unremarkable. Wedi deud hynny, mae o ddigon bodlon felly who cares ynde. Dwi’n meddwl fod fersiwn newydd, mwy diweddar o’r llyfr wedi cael ei ryddhau leni, o dan y teitl Babi Cyffwrdd a Theimlo: Nadolig Llawen / Baby Touch and Feel: Merry Christmas. Ella fod gan y fersiwn yma fwy i’w gynnig, ond dwi heb ei weld fy hun. https://www.gwales.com/bibliographic/?newsize=350&tsid=16 Gwasg: Dref Wen Cyhoeddwyd: 2011 Pris: £3.99 (allan o brint) Fformat: Clawr caled

Finalist at the Prix des Libraires Jeunesses 2018 - Category 0-5 years old. Lux Prize 2018 - CHILDREN'S BOOK (awgrym) oed darllen: 5+ (awgrym) oed diddordeb: 3-7+ Arlunio: Marianne Ferrer https://www.instagram.com/marianneferrer.jpg/ Rhywbeth bach gwahanol Fel y rhan fwyaf ohona ni sydd ynghlwm â’r diwydiant llyfrau yng Nghymru mewn rhyw ffordd neu'i gilydd, ‘da ni’n neud o am ein bod ni’n caru llyfrau ac yn angerddol am gael pobl yn darllen- yn sicr dydan ni ddim yn neud o am y pres! Yn ddiweddar, mi ddes i ar draws rhyfeddod bach rhyngwladol ar y silff lyfrau. Dim yn aml y gwelwch lyfr cloth bound y dyddiau yma. Yn dipyn o curiosity, dwi’m yn rhagweld y bydd y llyfr yma’n gwerthu cannoedd o gopïau, ond mae’n llyfr bach diddorol ac yn ychwanegu at yr amrywiaeth o lyfrau gwahanol sydd ar gael. Mae’n dda bod gweisg fel Llyfrau Broga yn fodlon cymryd risg bob hyn a hyn, a chyhoeddi llyfrau sydd ychydig yn wahanol, a rheiny yn deillio o wledydd eraill heblaw Lloegr. Dwi’n meddwl mai yn Ffrangeg gafodd y llyfr ei chyhoeddi gynta, o dan y teitl Le Jardin Invisible. Am eich £12.99 rydych chi’n cael llyfr o safon uchel, sy’n sicr o bara am flynyddoedd i ddod. Wedi deud hynny, mewn cost of living crisis, mae pob ceiniog yn cyfri. Os yw’r gost yn broblem, cofiwch am eich llyfrgelloedd lleol sy’n fwy na pharod i helpu. Oes angen geiriau? Gan mai Luned a Huw Aaron sy’n rhedeg gwasg Llyfrau Broga, dwi’n siŵr mai gwaith celf hyfryd Marianne Ferrer apeliodd atynt yn y lle cyntaf wrth benderfynu cyfieithu’r llyfr i’r Gymraeg. Wrth drafeilio o’r ddinas mewn car, hola ferch fach  “ydyn ni bron yna?” wrth iddi nesáu at goedwig fawreddog. Mewn llannerch yn y coed, mae tŷ bach coch yn sefyll allan. Tŷ Nain ydi hwn, ac mae’n ben-blwydd arni. Wedi diflasu a sgyrsiau diflas yr oedolion (gweld dim bai arni) mae Elsi’n cael ei hel i’r ardd allan o’r ffordd. Mewn ffordd, mae’r ferch fach yn anweledig i’r oedolion yn y parti. I gychwyn, mae hi wedi diflasu yna hefyd. Ond pan mae carreg fechan yn mynd a’i sylw, mae hyn yn agor y drws i antur ryfeddol, sy’n mynd a hi dros y mynyddoedd, o dan y dŵr, i hedfan gyda phryfaid anferthol. Y pryfaid sy’n fawr neu’r ferch sy’n fach erbyn hyn? Pwy a ŵyr? Ydi hi yn yr ardd yntau breuddwyd yw’r cyfan? Dim ots -mae’r cyfan yn teimlo fel breuddwyd gyffrous sy’n gwibio o un sefyllfa ryfeddol i’r llall. Ydi hi wedi mynd yn ôl mewn amser? Nid yw’n glir. Bosib. Mae’r dinosoriaid yn awgrymu ei bod hi. Mae llawer o’r golygfeydd yn agored i ddehongliad, ac mae’n debygol y bydd pob darllenydd yn gweld rhywbeth gwahanol. Mae’r llyfr yn ein tywys ar siwrne i feddwl plentyn. Unwaith mae hi yn yr ardd, a’i dychymyg yn rhydd i grwydro, mae’r posibiliadau yn ddi-ri. Yn wir, mae’r stori yn gallu teimlo dipyn yn ddryslyd ar brydiau gan ei fod o’n symud o un peth anghredadwy i’r llall, ddim yn rhy annhebyg i Alice in Wonderland! Y tric yw i beidio â gor-feddwl pethau, a jest go with it, gan adael i ddychymyg Elsi fynd a chi ar antur. Wrth ddarllen, cefais fy atgoffa o fynd i dŷ fy hen nain yn Llanrwst. Dros y blynyddoedd, roedd yr ardd wedi tyfu yn rhyw anghenfil mawr, ac roeddwn i wrth fy modd yn mynd yno i archwilio. Un diwrnod, yng nghanol y deiliant, mi ffeindiais fan Austin Maestro, a hen doiled ‘tu allan’ ym mhen draw’r ardd wedi eu gorchuddio mewn iorwg. Am hwyl – doedd dim xbox na playstation ar fy nghyfyl diolch byth! Prin iawn yw’r ysgrifen yn y llyfr. Dim mwy na ryw 30 gair tybiwn i, jest digon i wthio’r ‘stori’ yn ei flaen. Hyn yw cryfder y llyfr, a rhan o’i wendid hefyd, yn dibynnu pa ochr o’r ffens ‘da chi’n sefyll. Dwi’n meddwl fod hwn yn llyfr sy’n debygol o hollti barn. I’r rhai creadigol, dychmygol sy’n licio’r math yma o lyfrau, mae’r testun prin yn gadael i’r lluniau wneud y siarad, ac mae’r stori mor agored, y bydd yn darllen yn wahanol bob tro, yn dibynnu ar y darllenydd. Yn sicr mae’r amwysedd yn gadael digon o le i gael sgyrsiau lu am wahanol bethau megis y cyferbyniad rhwng bywyd y ddinas a bywyd cefn gwlad neu sut mae goresgyn diflastod. Un cwestiwn fyddwn i’n gofyn i ddarllenwr ifanc er mwyn ennyn sgwrs yw ‘ai breuddwyd oedd y cyfan?’ Does dim ateb cywir nac anghywir i hyn, cofiwch. Wrth gwrs, mi fydd rhai yn teimlo nad oes digon o strwythur i’r stori na chwaith digon o gig ar yr asgwrn. Debyg fod hyn yn dibynnu os ydych chi wedi arfer hefo llyfrau di-air (wordless picturebooks). Mae ffans ohonynt yn gwybod eu bod yn gallu bod yn adnoddau defnyddiol, pwerus a hyblyg tu hwnt. https://www.booktrust.org.uk/booklists/w/wordless-picture-books-for-children/ Gwasg: Broga Cyhoeddwyd: Medi 2023 Pris: £12.99 Fformat: Clawr caled (defnydd)

(awgrym) oed diddordeb: 15+ (awgrym) oed darllen: 15+ Genre: #ffuglen #antur #hanes Themau: ymladd, trais, gwaed, dienyddio, cyfeiriadau rhywiol ADOLYGIAD GAN REBECCA ROBERTS Stori am ddwy chwaer, Rhiannon a Heledd, ydi Gladiatrix - stori sy’n ein tywys ni o Ynys Môn dan reolaeth derwyddon yr Orddwig i Rufain a Halicarnassarus yn Nhwrci. Ar ôl i fyddin Rufeinig  dan arweiniad Suetonius Paulinus lladd gweddill eu llwyth, mae’r milwyr yn atal dienyddio Heledd a Rhiannon oherwydd eu dewrder wrth ymladd. Nid marw ar faes y gad yw eu tynged, ond cael eu hyfforddi i fod yn gladiatrix a brwydro am eu bywydau o flaen gynulleidfa’r amffitheatr. Dydw i ddim yn un am grynhoi plot straeon mewn adolygiadau, felly wna i fodloni ar ddweud bod y plot, fel ymhob stori gan Bethan Gwanas, yn dynn ac mae pob pennod yn llawn emosiwn a chyffro a thensiwn. Wnes i lowcio’r llyfr - unwaith ti ddechrau darllen mae’n anodd ei roi i un ochr. Wnes i grio a dyrnu’r awyr sawl tro. Mae’r prif gymeriadau’n unigryw ac yn fyw, ac ro’n i wirioneddol yn drist ar farwolaeth sawl un. (Dim spoilers gen i - bydd yn rhaid darllen i weld pwy sy’n goroesi a phwy sy’n diweddu efo tryfer trwy ei g/chalon!). Mae’n nofel hanesyddol, a wnes i wir fwynhau’r ffordd wnaeth Gwanas llwyddo i blethu hanes rhai o bobl bwysicaf y cyfnod - Suetonious, Buddug, Caradog, Spartacus - i’r naratif ac i bortreadu bywyd beunyddiol Ynys Môn a Rhufain heb arafu gormod ar y plot.  Yn amlwg, mae hi wedi gwneud ei gwaith ymchwil yn drylwyr iawn, a wnaeth ffrwyth ei dychymyg (gan nad oes cofnodion ysgrifenedig gan y derwyddon) argyhoeddi. Mae’r arddull yn apelio i’w synhwyrau ac ar brydiau teimlais fy mod i’n sefyll ochr yn ochr â’r cymeriadau. Er erchylltra’r cyfnod, er tristwch y cymeriadau wrth iddyn nhw orfod gwylio’u teulu a’u cyfoedion yn marw fesul un, nid yw’n  nofel ddwys na phrudd. Mae’n nofel am chwaeroliaeth a dysgu sut i faddau a goroesi.  Os nad ydi’n amlwg erbyn rŵan, ro’n i wrth fy modd. Anhygoel, Gwanas - yn fy marn i, dyma ydi dy nofel orau hyd yn hyn. ADOLYGIAD GAN MORGAN DAFYDD “Father to a murdered son. Husband to a murdered wife. And I will have my vengeance, in this life or the next.” Os ‘da chi’n nabod y linell eiconig yna, fyddwch chi’n gwybod mai o’r ffilm Gladiator y daw o. Ffilm arbennig a chofiadwy iawn. Wel, anghofiwch am Russell Crowe, achos mae gynon ni lyfr Cymraeg rŵan yn adrodd hanes cyfnod gwaedlyd iawn yn ein hanes, ac mae o'n wych. Ma'n dangos pa mor dda mae llyfrau #gwreiddiol yn gallu bod. Roedd yr ychydig wybodaeth oedd gen i am y Gladiatoriaid yn deillio o gartŵns fel Asterix vs Julius Caesar. Doeddwn i ddim wedi deall mai caethweision oedden nhw mewn gwirionedd, ac yn sicr doeddwn i ‘rioed wedi clywed fod merched wedi bod yn Gladiatoriaid hefyd! Cŵl! (neu druan ohonynt, dwi’m cweit yn siŵr!) Dyma yw ystyr y teitl, Gladiatrix, sef y gair ar gyfer Gladiatoriaid benywaidd – ac mae’n deitl arbennig ar gyfer llyfr os ga i ddeud, ac yn sefyll allan fel un reit wahanol ymysg silffoedd o lyfrau Cymraeg undonog. O ran y Derwyddon sydd hefyd yn ymddangos yn y nofel, heb law mod i wedi clywed y gair o’r blaen, wyddwn i lai fyth am eu hanes nhw! (ond i fod yn deg, does neb yn hollol siŵr amdanynt, achos mae’r tystiolaeth reit brin). Dwi’m yn awgrymu am eiliad fod nofel ffuglen fel Gladiatrix am roi cyfrif hanesyddol manwl gywir o’r cyfnod, achos nid dyna ei bwrpas. Er hyn, dwi’n teimlo mod i wedi dod i nabod y cyfnod cythryblus yma yn hanes Cymru  fymryn yn well, ac os rhywbeth, mae o wedi fy ngwneud yn awyddus i ddysgu mwy. A minnau’n byw dafliad carreg i ffwrdd o Gaerhun (Canovium oedd yr enw Rhufeinig), mae eu hôl yn dal o’n cwmpas ym mhobman, os ‘da chi’n gwybod lle i chwilio. Fel mae Bethan ei hun yn dweud, mae llawer o’n gwybodaeth am y cyfnod cynnar yma yn dameidiog iawn, a weithiau does ‘na ddim cofnodion o gwbl. Wrth reswm felly, mae hi wedi cymryd darnau bach o hanes, a hefo ‘chydig bach o fill in the blanks a thipyn go lew o greadigrwydd, wedi llwyddo i wehyddu stori ardderchog a chwbl gredadwy o gwmpas y ffeithiau prin. Yn sicr, mae ôl gwaith ymchwil manwl i’w weld yma (tua dwy flynedd gymerodd i sgwennu’r nofel yn ôl sôn), ac mae’r attention to detail yn glodwiw. Gan ddweud dim llawer mwy na’r broliant rhag i mi sbwylio gormod, roedd dwy chwaer ifanc, Rhiannon a Heledd, yn byw’n fodlon a chytûn ar Ynys Môn, gyda gweddill llwyth yr Orddwig a’u harweinwyr, y Derwyddon ‘doeth.’ Hynny yw, tan mae negesydd annisgwyl yn glanio hefo rhybudd fod byddin y Rhufeiniaid dafliad carreg i ffwrdd o Fôn. O feddwl pa mor ddifrifol yw’r neges, digon chwerthinllyd yw ymateb y Cymry brodorol! Wrth i Suetonius Paulinus a’i filwyr brysuro i gyfeiriad yr ynys, cymryd rhan mewn rhyw ddefnodau digon rhyfedd mae’r Derwyddon, yn y gobaith bydd eu hoffrymau i’r Duwiau’n ddigon i’w cadw’n saff. O nefoedd... ‘Craduriaid. Toes ganddyn nhw ddim syniad am y storm sydd ar y gorwel, ac mae rhyw eirioni tywyll i ymateb anwybodus trigolion yr Ynys - ‘Doedd gan y Rhufeiniaid ddim gobaith!’ medden nhw... Wedi i’r ynyswyr ddod wyneb yn wyneb â grym milwrol cadarn a didrugaredd y Rhufeiniaid, cael eu dal mae’r chwiorydd a’u gwerthu fel da byw. Ar ôl cael eu hel i wlad estron, cânt eu gorfodi i ymladd fel entertainment ar gyfer y byddigion Rhufeinig. Carcharorion ydyn nhw bellach, ac mae’n rhaid gadael fynd o’u bywydau gynt. Efallai byddai marwolaeth wedi bod yn fendith iddynt, achos mae hyn yn swnio’n llawer gwaeth... Pan mae Gladiatoriaid yn cwrdd yn yr arena, a’r dorf yn ysu am waed, dim ond un sy’n debygol o ddod allan yn fyw. Kill or be killed ydi hi ym myd yr amffitheatr ac mae gwendid yn angheuol. Tybed pa mor bell fydd y ddwy chwaer yn fodlon mynd? Dduda i ddim mwy ‘blaw’r  ffaith fod BG yn llwyddo i’ch taro oddi ar eich hechel sawl tro. Roeddwn i ar bigau’r drain drwy rhan fwyaf o’r nofel ac roedd darnau ohoni yn ddigon i godi cyfog bron! (er, rhaid i mi gyfaddef, dwi wrth fy modd efo’r gwaed a’r gyflafan!) Pwy di’r gynulleidfa? (wel, unrhywun, fwy neu lai) Dyma bwnc sy’n ennyn dipyn o drafodaeth ymysg llyfrbryfaid, sef pwy yw cynulleidfa darged llyfr? Yn achos y llyfr yma, daw o dan label ‘llyfr OI!’ (oedolion ifanc), ond oes rhaid cael label o gwbl? Ia, genod yn eu harddegau yw’r prif gymeriadau, ond mi fydd gan y llyfr apêl ehangach ‘na arddegwyr yn unig. Rhaid i mi bwysleisio cymaint y byddai’r llyfr hefyd yn apelio at oedolion, ac mi fyddai’n biti mawr petai oedolion ddim yn ei ddarllen, am ei fod o ar silffoedd ffuglen Oedolion Ifanc. Os rhywbeth, mae llyfrau yn y categori yma’n well o lawer – mwy o antur a llai o falu cachu! Mae’r awdur eisoes wedi profi ei hun yn giamstar ar ‘sgwennu straeon antur / ffantasi sy’n cydio o’r dudalen gyntaf ac yn gadael y darllenydd yn ysu am fwy. Roedd cyfres Y Melanai yn wych, ond mae Gladiatrix yn mynd gam ymhellach ac yn fwy aeddfed ac yn fwy gwaedlyd. Bechod ar y diawl fod gan S4C ddim cyllideb Hollywood, achos mi fasa’r nofel yn gwneud cracar o ffilm! Gawson ni hwyl yn ystod y lansiad yn trafod pa actorion Cymraeg fysa’n gallu chwarae’r gwahanol gymeriadau! Mici Plwm fel cadfridog Rhufeinig pompous tybed? Oes 'na le i Martin Sheen? Pwy fasa'n gallu chwarae'r chwiorydd tybed? Oherwydd yr ymladd, y trais, y gwaed, y dienyddiadau a’r perfeddion di-ri, fydd y llyfr ddim at ddant pawb, ond os ‘da chi’n licio pethau fel Vikings, Game of Thrones, The 300, Spartacus ac ati, wel, mi gewch chi fodd i fyw yn ei ddarllen. Ond, cofiwch, yng nghanol erchylltra’r sefyllfa, stori am ddwy chwaer - eu cyfeillgarwch, eu nerth a’u hysfa i oroesi yw hon yn y bôn. Tydw i ddim wedi cael yr awydd i ddarllen ryw lawer yn ddiweddar, go debyg  am mod i methu cadw fy llygaid ar agor erbyn 8pm (babi 5 mis oed yn y tŷ – need I say more?). Ond, hwn oedd y llyfr i newid hynny, mi ddarllenais i hi mewn ychydig ddyddiau, a dwi wedi cael cic yn dîn i ail gydio yn y darllen. Diolch Bethan. Dim gair o glwyddau; fy hoff nofel o 2023. Gwaed, gyts a Gladiators - be gewch chi well?! Gwasg: Lolfa Cyhoeddwyd: 2023 Pris: £9.99