Chwilio

*For English review, please use language toggle switch on top of web page* (agwrym) oed darllen: 6+ (awgrym) oed diddordeb: 3-6 Lluniau: Rhiannon Parnis http://www.rhiannonparnis.com/ ADOLYGIAD GAN LLIO MAI Dyma gyfrol gyntaf y gyfres ‘Enwogion o Fri’ gan wasg Llyfrau Broga - cyfres sy’n cyflwyno bywydau ysbrydoledig unigolion o Gymru. Dw i wir yn croesawu’r gyfres yma, ac yn falch o weld ymdrech i dynnu sylw ein cenhedlaeth ifanc ni at rai o enwogion anhygoel Cymru, a’r dylanwad y mae eu gwaith arbennig nhw wedi’i gael, yn y wlad yma a thu hwnt. Pwy well i ganolbwyntio arnyn nhw ar gyfer cyfrol gyntaf y gyfres na Cranogwen, neu Sarah Jane Rees i roi ei henw iawn iddi. Un o Langrannog oedd Sarah, ac yno y dechreuodd ei diddordeb mawr yn y môr ac mewn llongau. Er nad oedd nifer yn credu fod bwrdd llong yn le i ferch ifanc, doedd Sarah ddim am adael i hynny ei hatal rhag gwireddu ei breuddwyd. Fe weithiodd yn galed ac aeth yn ei blaen i ddysgu llawer iawn mwy am longau a rhannu ei diddordeb a’i gwybodaeth gydag eraill trwy gyfrwng ei gwaith fel athrawes. Roedd Sarah hefyd yn hoff iawn o farddoni, a hi yw’r ferch gyntaf un a enillodd wobr am ysgrifennu’r gerdd orau yn yr Eisteddfod Genedlaethol! Tipyn o gamp ac ysbrydoliaeth i nifer o ferched a ddaeth ar ei hôl yn sicr. A thrwy ei barddoniaeth yr ydym yn ei hadnabod yn well fel Cranogwen erbyn hyn, gan mai dyma’r enw yr oedd hi’n ei defnyddio fel ei ffugenw neu ei henw barddol. Yn un a fu’n torri stereoteipiau’r dydd ac yn gwthio’n gyson yn erbyn rhagfarnau eraill, fel sy’n cael ei nodi yn y llyfr, roedd Cranogwen yn ‘gwneud beth roedd hi eisiau ei wneud, nid beth roedd pawb arall yn meddwl y dylai hi ei wneud’. Treuliodd lawer o’i hamser yn cefnogi merched eraill, ac mae’r neges honno’n glir iawn ar ddiwedd y llyfr hwn. Mae bywyd a gwaith ysbrydoledig Cranogwen wedi’i grynhoi’n dda iawn yn y gyfrol hon gan Anni Llŷn, ac mae darluniau hyfryd Rhiannon Parnis yn gymorth i’n tywys yn ôl ac i’w dychmygu hi wrth ei gwaith. Mae Cranogwen yn rhywun y dylai pob plentyn a pherson ifanc fod yn ymwybodol ohoni. Mae hi’n enghraifft arbennig o rywun a lwyddodd i oresgyn rhwystrau er mwyn dilyn ei breuddwydion, ac a ddefnyddiodd ei llwyddiant i helpu eraill. Prynwch gopi - mi fyddwch chi’n siŵr o fod wedi’ch ysbrydoli ar ôl darllen y gyfrol hon, ac yn barod i fynd i’r afael â’ch breuddwydion chi! Gwasg: Broga Cyhoeddwyd: 2021 Pris: £5.99

*For English review, please see language toggle switch* (awgrym) oed darllen: 6/7+ (awgrym) oed diddordeb: 4-7 Lluniau: Gwen Millward https://www.gwenmillward.com/ ADOLYGIAD GAN LLIO MAI Os oes yna unrhyw un sy’n casáu’r Nadolig, y Dyn Dweud Drefn ydi hwnnw! O fod wedi darllen y llyfrau blaenorol, dw i’n siŵr ein bod i gyd wedi gallu dyfalu na fysa’r Dyn Dweud Drefn yn ffan mawr o holl ffỳs, sŵn a goleuadau’r ŵyl. Rhywun sy’n hoff iawn o’r Nadolig ydi’r Ci Bach. Eleni, rhywsut neu’i gilydd, mae’r Ci Bach wedi llwyddo i berswadio’r Dyn Dweud Drefn i roi cynnig ar ddathlu’r Nadolig - heb ddweud y drefn! Tipyn o sialens i’r Dyn Dweud Drefn yn wir! Tybed a fydd y Dyn Dweud Drefn yn llwyddo i beidio dweud y drefn trwy gydol y dydd? Mae’n sicr yn cael ei herio sawl gwaith yn ystod y diwrnod. Caiff ei ddeffro’n gynnar, a tydi hynny ddim yn ddechrau da iawn i ddiwrnod Nadolig y Dyn Dweud Drefn. Bydd yn rhaid i chi brynu copi o’r llyfr er mwyn gwybod a fydd y diwrnod yn llwyddiant, ac os ydi’r Ci Bach yn llwyddo i gael y Dyn Dweud Drefn i fwynhau’r Nadolig, heb ddweud y drefn. Dw i’n hoff iawn o’r gyfres yma gan Lleucu Fflur Lynch. Mae cymeriad y Dyn Dweud Drefn yn wych, ac mae ei berthynas efo’r Ci Bach yn rhoi deunydd am straeon lu i’n diddanu. Caiff y ddau eu portreadu’n wych unwaith eto trwy luniau hoffus a swynol Gwen Millward. Dyma lyfr gwych i’w ddarllen dros gyfnod y Nadolig (ac unrhyw bryd arall a dweud y gwir)! Mae’n stori am gyfeillgarwch ac am yr hyn all ddigwydd pan mae rhywun yn mentro gwneud rhywbeth yn wahanol ac yn camu allan o’u comfort zone. Gwasg: Carreg Gwalch Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £4.95 HEFYD YN Y GYFRES...

For English review, see language toggle switch* (agwrym) oed darllen: 5+ (awgrgym) oed diddordeb: 3-7 Genre: #ffuglen #dwyieithog #empathi ♥Llyfr y Mis i Blant: Medi 2022♥ Dyma stori annwyl am ferch ifanc sy’n llwyddo i wneud un o’r pethau anodda’ sy’n bosib: gwahaniaeth. Mae Erin yn gweld eira’r gaeaf yn hardd iawn, ond mae hi hefyd yn teimlo’r oerni. Mae hynny oherwydd nad oes gan ei rhieni ddigon o bres i gynhesu’r tŷ. Er nad oes ganddyn nhw lawer, mae digon o gariad yn y tŷ (ac mae hynny’n bwysicach na dim dydi!) Ond, yn anffodus, fel y mae’r teulu’n prysur ddarganfod, tydi cariad ddim yn talu’r biliau, ac mae’n rhaid i’r teulu adael eu cartref a symud i ben arall y ddinas i dŵr o fflatiau. Mae’r newid yn dipyn o sioc i Erin, ac mae hi’n isel ei hysbryd am hir. Teimla mor anobeithiol - fel ei bod hi’n diflannu o flaen ein llygaid. Dyna pryd mae hi’n sylweddoli ar yr holl bobl eraill anweledig sydd o gwmpas ei chartref newydd. Yr Anweledig rai Ond pwy yw’r bobl anweledig yma? Nhw yw’r bobl sydd wedi cael eu gwthio i ymylon ein cymdeithas – y tlawd, yr henoed, mewnfudwyr, y digartref. Unrhyw un sydd ddim yn ‘perthyn’. Cânt eu hanwybyddu a’u hanghofio. Dyma pam mae syniad Tom Percival o droi’n anweledig yn gweithio mor dda i gyfleu sut ‘da ni methu gweld rhai pethau, neu’n dewis peidio sylwi, neu troi ein cefnau arnynt. Meddyliwch- faint o weithiau ydach chi wedi cerdded heibio person sy’n cysgu o flaen drws siop? Wnaethoch chi stopio i’w gyfarch neu cerdded yn eich blaenau? Harddwch ymhobman Er bod ei chartref newydd yn ymddangos yn llwm ar yr arwyneb, llwydda Erin i ddarganfod harddwch ymhobman o’i chwmpas. Penderfyna ei bod hi’n mynd i helpu, felly fe aiff ati i blannu blodau ac i wneud cymwynasau o amgylch y lle. Mae’r gwaith celf yn arbennig. Dechreua’n oer ac yn llwydaidd, ac fe ddaw’r lliw yn ôl wrth i’r gymuned ddod yn fyw, nes bod y tudalennau olaf yn disgleirio â lliw a chynhesrwydd. Mae ymdrechion Erin i wella ei hardal leol yn heintus, a buan iawn y daw’r gymuned at ei gilydd. Gwneud gwahaniaeth Mae neges y llyfr yn bwerus -nid oes raid gwneud pethau mawr, ond mae gweithrediadau bach fel gwneud cymwynas yn gallu cael effaith fawr. Gobeithio y bydd y llyfr yn dangos i blant nad yw arian a chyfoeth yn fesur o’u gwerth, ond fod caredigrwydd a thosturi yn llawer pwysicach. Profiadau’r awdur Daw sbardun y stori o brofiadau uniongyrchol yr awdur o orfod byw ar ddim mewn carafán pan oedd yn ifanc. Rhanna ei brofiadau o dlodi mewn nodyn yng nghefn y llyfr. Mae o’n awyddus – ac wedi llwyddo yn fy nhyb i – i dynnu sylw at y rheiny sydd yn llai ffodus na ni yn y gymdeithas, ond sydd ddim llai pwysig. Yn ôl y Joseph Rowntree Foundation, mae bron i 15 miliwn o oedolion yn byw mewn tlodi yn y DU, gan gynnwys 4.3 miliwn o blant. Gyda chostau a biliau yn cynyddu pob dydd, nid yw hyn yn rhywbeth sy’n mynd i ddiflannu ac mae’n bur debyg y bydd yr anghyfartaledd yn cynyddu. Yn aml rydym ni’n osgoi trafod y peth, efallai oherwydd diffyg dealltwriaeth neu embaras, ond mae’r llyfr yn caniatáu i gychwyn sgwrs, mewn ffordd empathetig, gyda’r plant lleiaf. Rhaid i ni ddangos cariad a pharch at ein gilydd, gan gynnig cymorth i’r rhai sy’n profi cyfnod anodd– dydach chi byth yn gwybod pryd fyddwch chi angen help llaw eich hun... Gwasg: Dref Wen Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £6.99

*For English review, see language toggle switch* (awgrym) oed darllen: 7+ (awgrym) oed diddordeb: 6+ Genre: #ffeithiol #amgylchedd #newidhinsawdd Argyfwng yr amgylchedd “It is unequivocal.” Mae newid hinsawdd yn digwydd. Dyna mae adroddiad diweddaraf yr IPCC (2022) yn ei ddweud. Does dim amheuaeth ei fod yn effeithio ar ein planed erbyn hyn -mae angen i ni weithredu, a hynny cyn ei bod hi’n rhy hwyr! Gyda chymaint o bethau eraill yn digwydd yn y newyddion, fel y rhyfel yn Wcráin, y cost of living crisis ac ati, hawdd yw anghofio’r argyfwng amgylcheddol a’i wylio’n llithro lawr yr agenda. Dim ond heddiw, dywedodd prif weinidog newydd y DU na fydd o’n teithio i’r gynhadledd enfawr COP27 eleni – pa fath o esiampl mae hynny’n ei osod? Yn ddiweddar, erfyniodd y cyflwynydd enwog, Syr David Attenborough, arnom i roi stop ar newid hinsawdd er mwyn achub y blaned. Mae’r fideo yn ddirdynnol ac yn werth ei gweld – rhan o gyfres Frozen Planet II ar y BBC. Llyfrau ffeithiol DK Pan oeddwn i'n blentyn - llyfrau Dorling Kindersley oedd fy ffefryn. Yn wir, roeddwn i’n eu llowcio. Llongau. Trenau. Adeiladau. Ymlusgiaid. Adar. Roedd gen i’r cyfan! Heb os, rhain YW'r llyfrau ffeithiol gorau sydd ar y farchnad - o ran eu delwedd a’u cynnwys. Maen nhw mor llachar a gweledol gyda lluniau eye-catching i ddenu sylw cenhedlaeth o blant ifanc sydd wedi tyfu i fyny o flaen sgriniau. Nid gwerslyfrau llychlyd a diflas mo’r rhain! Mae’r gwaith dylunio a gosod yn ardderchog - gyda thudalennau yn orlawn â ffeithiau diddorol ond wedi eu gwahanu’n dameidiau bach mewn ffont amlwg. Dwi wedi bod fatha tôn gron yn sôn am y diffyg llyfrau ffeithiol Cymraeg da sydd ar gael. Nid pawb sydd eisiau darllen storis am dylwyth teg neu’r Mabinogi. Fedra i ddim pwysleisio pa mor bwysig ydi cael cyfresi ffeithiol difyr, sy’n gallu bwydo chwilfrydedd ac awydd plant ifanc am wybodaeth. O edrych ar beth sydd ar gael ar y silffoedd yn y Gymraeg ar hyn o bryd - da ni ar ei hôl hi braidd. Lle mae’r llyfrau ffeithiol wedi mynd? ‘Sad’ efallai, ond mi wnes i ecseitio pan welais i fod Rily wedi addasu un o lyfrau DK o’r gyfres wych Find Out! / Darganfod! Be wnei di ddarganfod? Mae’r llyfr yn cychwyn o’r cychwyn - gan esbonio beth yn union ydi ‘hinsawdd.’ Mae’r llyfr yn olrhain hanes a newidiadau’r hinsawdd drwy'r oesoedd a sut y cyrhaeddon ni’r sefyllfa bryderus ’da ni ynddi heddiw. Mae’n esbonio’n glir sut mae dyn wedi effeithio ar y systemau cain sy’n cadw’r blaned yn iach ac yn gytbwys. Yn ogystal â thrafod yr achosion, cawn enghreifftiau o’r goblygiadau os na wnawn ni newid ein ffyrdd. Does dim yn portreadu’r argyfwng hinsawdd yn fwy na’r ddelwedd o’r arth wen sydd ar y clawr. Mae ’na linell denau rhwng dweud y gwir yn onest a chodi ofn heb fod angen, a dwi’n meddwl fod y llyfr yma’n taro’r cydbwysedd yn iawn. Os ydym am weld gwir newid, rhaid i ddynolryw newid ei hagwedd a’i hymddygiad. Mae newid hinsawdd – a sut i’w ddatrys – yn broblem hynod o gymhleth, ac yn un sy’n gofyn am gydweithio byd-eang. Tydi hi ddim yn rhy hwyr eto – drwy weithio gyda’n gilydd, gallwn droi’r trai ar y newidiadau pellgyrhaeddol! Mae graddfa’r broblem fyd-eang mor fawr ei fod yn anodd i ni ei brosesu weithiau. Dyna pam dwi’n hoffi’r ffaith fod y llyfr yn cynnig syniadau ymarferol am yr hyn y gallwn NI ei wneud, ar lefel bersonol. Dewi Sant ddywedodd “Gwnewch y pethau bychain” ynte. Pan mae’r amgylchedd yn y cwestiwn- roedd o’n llygaid ei le. Rhaid i bob un ohonom ni chwarae ein rhan, hyd yn oed os yw hynny’n golygu troi’r thermostat i lawr ambell i radd, neu sychu’r dillad ar y lein yn lle eu taflu mewn i’r tumble dryer. Mwy Mwy Mwy! Dwi wedi gwirioni efo’r llyfr yma - plîs plîs Rily wnewch chi addasu mwy o’r gyfres? Dwi wedi archebu sawl un o’r llyfrau Saesneg yn barod (Engineering, Reptiles a Space Travel!) ac mi fasa’n grêt cael mwy o’r gyfres yn y Gymraeg. Dyma lyfr fydd yn hynod o ddefnyddiol yn yr ystafell ddosbarth, i wneud gwaith daearyddiaeth ar gynhesu byd eang neu gynaliadwyedd, er enghraifft. Fel athro fy hun, gallaf dystio bod y llyfr yma’n cynnig llawer iawn o gyfleoedd am waith ymchwil annibynnol ac am drafodaethau difyr. Y genhedlaeth nesaf fydd yn etifeddu’r blaned, (neu be fydd ar ôl ohoni!) felly mae’n hynod o bwysig iddyn nhw gael dealltwriaeth gadarn o’r sefyllfa a sut y gallan nhw ysgogi newid – jest fel Greta a’r miliynau o blant aeth ar streiciau ysgol dros yr amgylchedd yn 2019. Gyda’n gilydd, fe allwn ni stopio newid hinsawdd. Mae’n rhaid i ni! Gwasg: Rily Cyhoeddwyd: Gorffennaf 2022 Pris: £6.99 ADRODDIAD YR IPCC https://report.ipcc.ch/ar6/wg2/IPCC_AR6_WGII_FullReport.pdf IPCC, 2022: Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, M. Tignor, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, B. Rama (eds.)]. Cambridge University Press. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, 3056 pp., doi:10.1017/9781009325844

*For English review, see language toggle switch on top of webpage* ♥Enillydd Gwobr Tir na n-Og 1998♥ Cynulleidfa: #oedolionifanc #arddegau Genre: #ffuglen #CymaregGwreiddiol Des i ar draws copi o ‘Dyddiau Cŵn’ yn Siop Clwyd a theimlai fel petawn i’n cyfarch hen ffrind do’n i ddim wedi ei weld ers yr ysgol uwchradd. Doedd hynny ddim yn bell o’r gwir - yn yr ysgol ddarllenais Dyddiau Cŵn, a dwi’n ei chofio fel un o’r unig nofelau Cymraeg y gwnes i’w gwirioneddol mwynhau. Pryd hynny roedd nifer o gloriau nofelau yn gartwnaidd, ac yn edrych braidd yn ‘ifanc’ i rywun yn ei harddegau. Ond roedd rhywbeth am glawr Dyddiau Cŵn a pherodd i mi godi’r llyfr. Roedd yna ddyn noeth ar y dudalen gyntaf! Nid llun, yn amlwg, ond disgrifiad. Dechrau addawol, i laslances llawn hormonau! Darllenais Dyddiau Cŵn a’i mwynhau digon i’w chodi oddi ar y silff rhyw ugain mlynedd (ish) yn ddiweddarach. Dyma stori Sera, Cymraes ddeunaw oed yn byw gartref â’i rhieni. Mae hi’n cyfarfod Dan, teithiwr ifanc a golygus, ac yn syrthio mewn cariad â fo yn syth. Arweinia hyn at wrthdaro rhyngddi hi a’i rhieni, ac mae Sera yn gadael y nyth i deithio Cymru efo Dan a’i ffrindiau, sydd hefyd yn deithwyr yn benderfynol o fyw bywyd ‘rhydd’. Daw tensiwn y nofel o’r gwrthdaro rhwng magwraeth draddodiadol Sera a dyhead Dad i fod yn rhydd o ddisgwyliadau cymdeithas - yn rhydd o’r cyfrifoldeb o dalu rhent a threth, ac i garu’n rhydd, heb ymrwymiad na chyfrifoldeb. Cryfder y stori yw nad yw Gwen Redvers Jones yn pregethu na’n cyflwyno’r un cymeriad fel cymeriad ‘da’ neu ‘ddrwg’. Mae Dan yn gymeriad hudolus, carismatig ar un llaw, ond yn hynod hunanol ar adegau eraill. Ar ddiwedd y nofel wyneba Sera benderfyniad anodd, tyngedfennol ynglŷn â’r ffordd orau iddi fyw. Wna i ddim datgelu’r diweddglo, heblaw am ddweud bod y neges yn un cadarnhaol am hunan benderfyniad ac annibyniaeth sy’n parhau’n berthnasol hyd heddiw. Sut mae’r nofel wedi goroesi traul amser? Mewn un ffordd, roedd yn braf i gael fy atgoffa o gyfnod cyn y we, cyn ffonau symudol (cyhoeddwyd y nofel yn 1997). Ar y llaw arall, ymddangosa agweddau o’r nofel, yn enwedig ‘pearl clutching’ ac agwedd gysetlyd Mam Sera at ‘hipis’ yn chwerthinllyd o hen ffasiwn. Tybiaf ei bod hi’n ymddangos yn gor-amddiffynol hyd yn oed pan gyhoeddwyd y nofel - ar adegau teimlai fel petai reolau ac agweddau’r teulu yn dyddio o’r pumdegau! Doedd y gwrthdaro rhwng Sera a’i rhieni ddim gwastad yn taro deuddeg chwaith - roedd Sera yn rhy bwdlyd a phlentynnaidd o lawer am ddynes ifanc ddeunaw oed. Y peth gorau am y stori oedd y portread o ffrindiau Dan, y teithwyr, a’u ffordd o fyw. Cymeriadau crwn a byw, pob un - a’r dafodiaith! Ar brydiau teimlai fel petawn i’n gwrando ar ddrama radio, mor fyw oedd y lleisiau. Hyfryd. Mwynheais ddarllen am amser Sera gyda’r criw o deithwyr yn fawr, a braf oedd ei gwylio hi’n aeddfedu ac yn dod yn fwy annibynnol dal adain y cymeriadau benywaidd hŷn. Er bod y nofel hon yn ymwneud â pherthynas rywiol cyntaf dynes ifanc ac yn cynnwys ambell gyfeiriad at ddefnydd cyffuriau, mae yna ddiniweidrwydd yn perthyn iddi sy’n ei gwneud yn addas i’r arddegau ifanc. Oherwydd hynny efallai na fyddai’n apelio cymaint i’r rhan fwyaf o ieuenctid heddiw, ond mae pleser hiraethus i’w gael o ail-ymweld a’r nawdegau o fewn cloriau llyfr. Gwasg: Gomer Cyhoeddwyd: 1997 Pris: Allan o brint - llyfrgell/ ail law yn unig

*For English Review see language toggle switch on top of page* ♥Rhestr Fer Gwobr Tir na n-Og 2023♥ ♥Enillydd Barn y Darllenwyr #TNNO23♥ (awgrym) oed diddordeb: 3-7+ (awgrym) oed darllen: 6+ Genre: #ffeithiol #hanesCymru #GwreiddiolCymraeg Trysor Cenedlaethol Dwi’m yn meddwl fod 'na ‘run ohonan ni’n darllen hwn sydd heb gael rhyw gysylltiad neu'i gilydd gyda’r Gwasanaeth Iechyd Gwladol (yr NHS) ar ryw bwynt yn ein bywydau. Dwi’n cyfri fy hun yn lwcus iawn i fod yma a deud y gwir, achos mi gefais i driniaeth yn yr ysbyty pan oeddwn i’n saith oed am ddos cas o froncitis. Oni bai am driniaeth hwnnw, does wybod be fasa wedi digwydd. Dwi’n grediniol fod yr NHS wedi achub fy mywyd i, (a hynny fwy nac unwaith, go debyg!) Mae’r NHS yn cael lot o stick yn y cyfryngau, ac mae ‘na gwyno diddiwedd amdano gan rai, yn enwedig pan ‘da chi methu cael deintydd, neu wedi bod yn disgwyl am syrjeri pen-glin ers blynyddoedd... A na, does 'na neb yn dweud ei fod yn berffaith - siŵr Dduw mae ‘na broblemau a meysydd i wella, ond y gwir ydi, ‘da ni’n anghofio weithiau pa mor bali lwcus ydan ni i gael triniaeth feddygol ddi-dâl i bawb. Cyfres Enwogion o Fri Yn gyntaf, dwi isio dweud gair neu ddau am y gyfres ‘Enwogion o Fri’ - sy’n enghraifft dda o sut mae cynhyrchu cyfres ddiddorol ac amrywiol tu hwnt, ac o safon uchel. Nid yn unig ei fod yn rhoi cyfle i nifer o awduron ac arlunwyr gwahanol, ond mae hefyd yn dewis a dethol y ffigyrau hanesyddol yn ofalus, fel ein bod yn cael gwybod mwy am bobl ‘da ni heb glywed digon amdanynt. Mae ‘na ôl cynllunio ar y gyfres, a dwi’n siŵr fod lot o sylw’n cael ei roi at baru awduron a dylunwyr, ac mae pob partneriaeth hyd yma wedi gweithio’n wych - a phob llyfr gyda’i vibes unigryw ei hun. Valériane Leblond (awdur Y Cwilt) sydd yn darlunio tro ‘ma, a Manon Steffan Ros sy’n awduro, felly ‘da ni mewn dwylo saff! Syniad da oedd cyhoeddi dau fersiwn hefyd - sy’n gwneud y llyfr yn hygyrch i fwy o bobl. I Gymro mae ein Diolch Tydi o’n anhygoel meddwl fod stori’r GIG – gwasanaeth sydd wedi achub miliynau o bobl dros y degawdau - yn cychwyn yma yng Nghymru, gyda bachgen o Dredegar, Aneurin Bevan, neu ‘Nye’ fel yr oedd yn cael ei adnabod. Gadawodd ‘Nye’ yr ysgol yn 14 oed, ac fe weithiodd fel glöwr am flynyddoedd – gan ddysgu’r grefft o siarad yn gyhoeddus ac annerch tyrfa drwy ei waith gyda’r undeb. Mynnodd hawliau gwell i’w gyd-weithwyr. Ar ôl iddo ddod yn siaradwr cyhoeddus o fri, cafodd ei ethol fel Aelod Seneddol dros yr ardal. Roedd pobl yn credu ynddo. Gwnaeth gryn argraff tra roedd yn San Steffan. Dwi ddim am ddweud gormod, achos mae Manon Steffan yn adrodd stori ei fywyd yn llawer gwell na fi. Ond roedd gan ‘Nye’ weledigaeth – i wneud newidiadau anferth ac i greu rhywbeth wirioneddol arbennig. Stori ryfeddol Dwi’n dal i ryfeddu mai Cymro oedd tu ôl i’r syniad am wasanaeth cyntaf-o’i-fath i gynnig gofal meddygol am ddim i bawb. Roedd y gymuned yn bwysig iawn i Nye, ac mae hyn yn amlwg o’i waith ddiwedd dros bobl eraill ar hyd ei fywyd. Mae’r llyfr yn cyfleu’n hyfryd, sut y dylanwadwyd y dyn gan y gymuned glos yn Nhredegar, a’r gofal oedd gan bawb o’i gilydd yno. Pan dwi’n darllen stori Nye, dwi’n llawn edmygedd, balchder ac rwyf wir yn cael fy ysbrydoli. Mae'n gwneud i mi deimlo bod unrhyw beth yn bosib. Os all mab glöwr o Dde Cymru gydag anhawster siarad gyflawni beth y gwnaeth o, mi allwn ninnau wneud unrhywbeth hefyd – does dim terfyn ar ein potensial. Y GIG heddiw Ydi, mae’r GIG dan bwysau enfawr, ac mae ei ddyfodol yn y fantol oherwydd y rhai sy’n ei gam-drin, yn ei gymryd yn ganiataol ac yn ei wrthwynebu, ond o ddifrif calon, mae’n rhaid i ni afael ynddo’n dynn a’i drysori. We don’t know how good we’ve got it wir i chi! Peth amhosib yw rhoi pris ar ein diolch ni fel cenedl i Nye Bevan, ac i holl staff y GIG sy’n gweithio’n ddiflino i ofalu amdanom pan fo’r angen. Diolch i’r wasg am gyflwyno stori Nye i genhedlaeth newydd – mae’n bwysig iddynt ddeall gwreiddiau’r GIG yma yng Nghymru, achos nhw fydd ceidwaid gwasanaeth y dyfodol – a’u dyletswydd nhw fydd sicrhau ei fod yn parhau am flynyddoedd i ddod. Mae’r NHS yn llygedyn o obaith mewn byd sy’n gallu bod yn llawn rhagfarn ac annhegwch. Esiampl wych o sut mae gofalu am ein gilydd, yn hytrach na dim ond edrych ar ôl ein hunain, yn talu ar ei ganfed yn y pen draw. Ac mae’r cyfan yn dechrau mewn tref ym Mlaenau Gwent. Gwasg: Broga Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £5.99 UN O AREITHIAU ANEURIN:

*For English review, see language toggle switch on top of webpage* (awgrym) oed darllen: 6+ (awgrym) oed diddordeb: 3-7 Genre: #gwreiddiol #ffuglen #llyfrallun #anifeiliaid #amaeth #iechydalles NEGESEUON: cymryd rhan sy'n bwysig, hunan-hyder, nerfusrwydd, dyfalbarhad, ceisio, dewrder, ♥Llyfr y Mis i blant: Gorffennaf 2022♥ Barn Sôn am Lyfra Mae’n dda gweld amrywiaeth o lyfrau yn cyrraedd y farchnad, ac mi fydd hwn yn sicr o apelio at y darllenwyr hynny sy’n hoff o anifeiliaid, ceffylau, amaeth a marchogaeth. Does dim prinder o sioeau gwledig gennym ni yn yr ardal yma - Sioe Llanrwst, Sioe Eglwysbach, Sioe Cerrigydrudion i enwi ond rhai! Mae darllen y llyfr yma’n codi hiraeth arnaf am ddyddiau’r haf yn mwynhau gwylio’r anifeiliaid a’u perchnogion yn cystadlu. Mae Ladi, y ceffyl Shetland, yn poeni’n ofnadwy am ei sioe gyntaf. ‘Da ni gyd yn gyfarwydd efo’r teimlad annifyr yn ein boliau pan da ni ar fin gwneud rhywbeth newydd, a tydi ceffylau ddim yn eithriad! I wneud pethau’n waeth, ar ôl profiad anffodus gydag un o’r cyd-gystadleuwyr, mae Ladi’n barod i roi’r ffidil yn y to a’i heglu hi am adref. Ond, er y nerfau a’r ansicrwydd a’r diffyg hyder ar y cychwyn, mae Ladi (a Cit) yn dyfalbarhau ac yn cael modd i fyw. Tybed wnaethon nhw ennill? Bydd rhaid i chi brynu neu fenthyg y llyfr i gael gwybod... Y mae’n stori wreiddiol, sydd wedi cael ei gyhoeddi yn ddwyieithog. Dwi’n hapus i weld cyflenwad da o lyfrau fel hyn, achos maen nhw’n boblogaidd gyda rhieni sy’n awyddus i gefnogi darllen Cymraeg eu plant. Dwbl y llyfr am yr un pris! Fy unig criticism (a hynny ond am fy mod yn gwneud ymchwil ar lyfrau dwyieithog ar hyn o bryd) yw bod angen gwahaniaethu'r ieithoedd yn well - mae nhw'n rhy agos, yn rhy debyg, sy'n achosi ddryswch i'r llygaid, yn enwedig i ddarllenwyr ifanc. Stori annwyl sy’n dangos fod dyfalbarhau yn bwysig ac, yndi, mae o’n neges cliche, ond yn un hollbwysig – rhoi cynnig arni a chymryd rhan sy’n bwysig – nid ennill! PEIDIWCH A CHYMRYD EIN GAIR NI, 'DRYCHWCH AR BETH SYDD GAN GWALES I'W DDWEUD: ADOLYGIAD GWALES Fel gyda phob llyfr stori-a-llun, mae cael clawr deniadol yn hanfodol, ac mae clawr chwareus y llyfr hwn yn sicr o ddenu’r llygad, gyda dwy lygad daer Ladi’r ceffyl sioe wedi’u hoelio’n sgleiniog arnoch chi. Mae’r stori wedyn yn ein cyflwyno i nifer o anifeiliaid bach eraill wrth i Cit, perchennog Ladi, ddechrau ar y paratoadau ar gyfer y sioe lle bydd hi’n cystadlu. Cyflwyna’r stori safbwynt Ladi wrth fynd i’r sioe - ei chyffro, ond wedyn ei phryder a’i hansicrwydd hefyd wrth gyrraedd cae’r sioe a gweld cymaint o bobl a chreaduriaid yno. Ac os oeddech chi’n meddwl bod yna gythraul ym myd y canu, mae’r un peth yn wir hefyd ym myd y ceffylau, gydag ymddangosiad y ceffyl hynod fawreddog, Concyr, sy’n ddigon i godi braw ar unrhyw geffyl bach diniwed arall. Drwy lwc, gan y beirniad mae’r gair olaf, a heb ddatgelu gormod, mae Ladi a Cit yn gwneud sioe dda iawn ohoni. Mae yna foeswers fach wedi’i gwau i mewn i’r stori, wrth gwrs, ond mae honno’n ddigon cynnil yn y stori. Dyma lyfr stori-a-llun gwreiddiol hyfryd o waith yr awdur Llanwedd Lawlor a’r arlunydd Jessica Wise sy’n rhoi tipyn bach o bopeth i chi – stori ddifyr, lluniau lliwgar a thestun dwyieithog ar yr un pryd. Rhywbeth ar gyfer pawb, felly! Mae gosodiad y testun yn y llyfr yn ddigon creadigol, gyda chwarae â ffontiau o ran lliw, math a maint. Erbyn hyn, mae’r gynulleidfa yng Nghymru’n ddigon cyfarwydd â chael llyfrau dwyieithog, gyda’r testun Saesneg yn ymddangos mewn ffont llai ar yr un dudalen â’r fersiwn Gymraeg. Does dim rhaid i chi sylwi o gwbl ar y fersiwn Saesneg os nad ydych chi’n dymuno, ond gall weithio fel arf hynod ddefnyddiol ar gyfer rhieni di-Gymraeg a dysgwyr, yn ôl yr angen. Efallai y buaswn i wedi ffafrio gweld y ffont Saesneg mewn italig, er mwyn dangos mwy o wahaniaeth fyth rhyngddo â’r testun Cymraeg, rhag i’r llygaid gael eu tynnu’n ormodol ato. Yn naturiol, denu’r llygad yw diben y lluniau mewn llyfr stori-a-llun hefyd, ac yn sicr mae’r defnydd o liwiau trawiadol a chyferbyniol ar wahanol dudalennau’n hybu diddordeb. Mae lluniau Jessica Wise yn dwt a glân ac yn ychwanegu’r diddordeb disgwyliadwy. Llyfr gwreiddiol gwerth chweil, er y gallai’r pris gwerthu fod ychydig yn heriol i ambell gadw-mi-gei. Adolygiad oddi ar www.gwales.com, trwy ganiatâd Cyngor Llyfrau Cymru. Gwasg: Atebol Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £7.99

*For English review, see language toggle switch on top of page* (awgrym) oed darllen: 9-11, 11-14 (awgrym) oed diddordeb: 8+ Genre: #ffeithiol #hunanhelp #ymchwil #fakenews #addasiad “We live in an information jungle. How can we help young readers to navigate safely through it to explore the world confidently and safely? They need to be armed with some essential critical literacy skills to find their way to reliable sources of information, to ask questions and to think for themselves.” - Susan Martineau [awdur y llyfr gwreiddiol] Peidiwch â chael eich camarwain gan faint bach y llyfr yma - mae o’n llawn dop o gyngor doeth iawn i ymchwilwyr ifanc! Oes ddigidol Er gwell neu er gwaeth, ‘da ni’n byw mewn oes ddigidol lle mae technoleg yn symud yn ei flaen ar gyflymder aruthrol. Does dim dadlau ein bod ni’n byw mewn oes newydd – yr oes ddigidol, ac mae hynny’n dod gyda manteision ac anfanteision. Meddyliwch cymaint y mae bywyd wedi newid ers dyfodiad y we, a pa mor ddibynnol ydym ni arno erbyn hyn. Mae o wedi treiddio i bob rhan o’n bywydau ac mae ‘na fwy o wybodaeth allan yno rŵan na fu erioed o’r blaen yn ein hanes – i gyd ar flaenau’n bysedd. Dwi’n siŵr eich bod chi wedi clywed am ‘Fake News’ - term sydd wedi cael mwy o sylw yn y blynyddoedd diwethaf. Yn anffodus, tydi popeth sydd allan yno ddim bob amser yn wir, a rhaid gwneud dipyn o waith ditectif weithiau, i wneud yn siŵr eich bod yn gallu ymddiried yn yr hyn ‘da chi’n darllen. Efallai nad ydi o’n swnio’n broblem fawr, ond mae newyddion ffug yn gallu bod yn beryglus. Yn enwedig pan mae pobl jest yn ‘derbyn’ pethau yn oddefol heb fod yn gritigol a chwestiynu pethau. Sut mae’r llyfr yn helpu? Mae’r llyfr yn ein helpu i wneud synnwyr o’r cymhlethdod. Bydd yn cyflwyno sgiliau ymchwil i ti, fydd yn dy alluogi i feddwl dros dy hun a dod i benderfyniad. Ydi’r ffynhonnell yn saff? Ydi o’n ddibynadwy? Ydi o’n gywir? Dyma ond rhai o’r cwestiynau y dylen ni gyd ofyn i’n hunain bob tro rydan ni’n darllen unrhyw beth (a dim jest ar y cyfrifiadur chwaith). Bydd yn dy ddysgu di pa gwestiynau sydd angen i’w gofyn, a sut i bwyso a mesur y wybodaeth cyn penderfynu beth i’w wneud. Mae'r rhain yn sgiliau hanfodol ar gyfer gwaith ysgol neu ar gyfer unrhyw waith ymchwil pellach yn y brifysgol. A dweud y gwir, mae’r llyfr yma yn ddefnyddiol i unrhyw un ar gyfer bywyd bob dydd. Be sy’n dda am y llyfr? I gychwyn, mae’n llawn lluniau steil digidol modern, sy’n helpu i gyflwyno’r holl wybodaeth mewn ffordd hawdd i’w ddarllen. Mae’r llyfr yn ein cynghori, ond byth mewn ffordd nawddoglyd neu un sy’n ceisio codi ofn. Os am ddefnyddio’r llyfr fel gwerslyfr yn y dosbarth, mae cyfres o dasgau hefyd er mwyn ymarfer y sgiliau meddwl newydd. Byddai’r llyfr yma’n adnodd gwych i wneud darllen grŵp, gan sbarduno trafodaeth ar hyd y ffordd. Defnyddiol oedd cynnwys glossary i esbonio’r termau - yr unig beth faswn i wedi hoffi gweld yw’r geiriau Saesneg yno hefyd - ‘sa hynny wedi bod yn handi. Athrawon- dyma lyfr defnyddiol sy'n cysylltu gyda rhai o'r 'Datganiadau o'r hyn sy'n bwysig' o'r Cwricwlwm newydd i Gymru. Gall helpu disgyblion i "Feithrin y sgiliau sydd eu hangen arnyn nhw i ddehongli’n feirniadol a diduedd yr hyn y byddan nhw’n ei glywed, ei ddarllen a’i weld er mwyn rhyngweithio’n effeithiol fel dinasyddion galluog, gwybodus yng Nghymru a’r byd." https://hwb.gov.wales/cwricwlwm-i-gymru/ieithoedd-llythrennedd-a-chyfathrebu/datganiadau-o-r-hyn-sy-n-bwysig/?fbclid=IwAR22prKiblNiZADjnWe88CJ6F3-apjpWt6xumVVGeDetjTUh1eRdZecf2dU Beth alla i wneud? Gobeithio, erbyn i ti orffen darllen y llyfr, y byddi di’n teimlo’n fwy hyderus i feddwl dros dy hun, i gadw’n saff ar-lein a sut i lywio dy ffordd drwy’r doreth o wybodaeth neu gam-wybodaeth sydd o’n cwmpas. Cofia brif neges y llyfr - paid derbyn unrhyw beth - cwestiyna bopeth! Gwasg: Rily Cyhoeddwyd: 2022 Pris: £5.99 BLOG CILIP (saesneg yn unig) SGWRS GYDA'R AWDUR GWREIDDIOL: https://www.cilip.org.uk/blogpost/1637344/354077/Life-in-the-Information-Jungle--Susan-Martineau

*For English review, please see language toggle switch* (awgrym) oed darllen: 6+ (awgrym) oed diddordeb: 4+ Genre: #ffuglen #gwreiddiol #llyfrllun #natur Trwbl yn y goedwig... Stori newydd, berthnasol i’r oes sydd ohoni gan awdur sy’n hen law ar ’sgwennu straeon difyr. Dwi’n licio’r enw ‘Cnwcyn’ - enw bach doniol sy’n gweddu’n iawn i gnocell y coed - aderyn rydych yn siŵr o’i glywed cyn i chi ei weld! Mae Cnwcyn (a’i ffrindiau) yn byw yng nghoedwig Pen-y-Bryn yn ddedwydd eu byd, nes i’r dynion mewn hetiau caled ddod i darfu ar eu heddwch. A dweud y gwir, maen nhw’n gwneud mwy na hynny, achos wedi dod i chwalu a dinistrio’r goedwig maen nhw, gan wneud Cnwcyn yn ddigartref yn y broses. Er iddo ofyn i sawl un o’i gymdogion cyfagos am lety, does ’na neb eisiau rhoi to uwch ei ben. Cnwcyn druan. Mae ei sefyllfa anffodus ar ôl colli ei gartref yn ein taro hyd yn oed yn fwy ar hyn o bryd, a ninnau’n gweld sefyllfa dorcalonnus pobl Wcráin sydd hefyd wedi gorfod codi eu pac a chanfod eu hunain heb gartref. Mynd o ddrwg i waeth mae pethau ym Mhen-y-Bryn. Pan mae tân mawr yn bygwth yr anifeiliaid eraill, pwy sydd yno’n syth i helpu? Cnwcyn siŵr iawn. A buan iawn daw’r anifeiliaid eraill i sylwi mai trwy weithio gyda’i gilydd a chael dipyn bach o ffydd mae goresgyn unrhyw her. Tybed fydd Cnwcyn yn llwyddo i ddod o hyd i gartref newydd? Negeseuon cyfoes Llyfr gwreiddiol Cymraeg yw hwn, gyda naws ‘traddodiadol’ ond sy’n cynnwys negeseuon cyfoes fel datgoedwigo, yr amgylchedd a digartrefedd yn ogystal â rhai bythol-bwysig fel cyfeillgarwch a chydweithio. Swnio fel lot o themâu i’w cynnwys mewn un stori? Wel, maen nhw’n slotio i mewn yn daclus ac yn naturiol i’r stori, heb gael eu gorfodi. Dwi’n deall fod plant yn gweld y byd yn fwy du a gwyn nac oedolion, ac mae na limit i be fedrwch chi gynnwys mewn llyfr i blant bach, ond oes ‘na dueddiad i bortreadu’r dynion torri coed braidd yn ystrydebol fan hyn fel y big bad guys? Ella mai fi sy’n gorfeddwl – ond mae gweithwyr coedwigaeth angen byw hefyd does! Ella bod y neges o ddatgoedwigo cynaliadwy braidd yn heriol ar gyfer llyfr o’r fath, ond o bosib, byddai wedi bod modd tynnu sylw ato rhywsut? Cyfeillgarwch a gweithio fel tîm yw prif negeseuon y llyfr, fodd bynnag. Yn ôl rhai ystadegau, ’da ni’n colli 10 miliwn hectar o goedwigoedd bob blwyddyn ar draws y byd (sy’n lot fawr, ac yn bryderus iawn!) Gorau po gyntaf y gallwn addysgu’r rhai lleiaf am y problemau sy’n wynebu byd natur – gan obeithio y gwnawn nhw well job o ofalu amdano na wnaeth ein cenhedlaeth ni. Bargen! Mae’r gwaith celf cartŵnaidd yn drawiadol ac yn lliwgar, ac mae’n stori ddigon sylweddol – sy’n golygu gwerth am arian am eich £6.99! Stori ‘nos da’ perffaith sy’n galw am oedolyn i helpu gyda’r darllen, ac i fod yno i gael sgwrs am rai o’r pynciau difyr sy’n codi. Gwasg: Atebol Cyhoeddwyd: Medi 2022 Pris: £6.99

*For English review, please see language toggle switch* ♥Enillydd Gwobr Tir na n-Og 2007♥ (awgrym) oed darllen: 12+ (awgrym) oed diddordeb: 12+ Genre: #dirgel #ffuglen #teulu #arddegau #OI Clasuron wedi mynd yn angof Dwi’n cofio darllen yn rhywle fod ’na dros 100 o gyhoeddiadau i blant a phobl ifanc yn cael eu cyhoeddi yng Nghymru bob blwyddyn, a gyda chymaint o deitlau newydd yn cyrraedd y farchnad, hawdd iawn yw anghofio am rai a gyhoeddwyd ddwy flynedd yn ôl, heb sôn am bron i ugain! Mae ’na glasuron coll yn llechu ar y silffoedd w’chi. Ar ôl penderfynu y baswn i’n chwilota yn y llyfrgell am lyfr hŷn i’w ddarllen, dwi newydd orffen darllen Adref Heb Elin, gan y diweddar Gareth F Williams (lej) a’r unig beth alla i ddweud ydi, mam bach, dwi angen lie down ar ôl hynna. Hunllef Dyma nofel sy’n adrodd hanes hunllef waethaf pob rhiant: plentyn yn diflannu heb esboniad. Fel sy’n amlwg o’r teitl, mae Elin, merch sydd bron yn ddwy ar bymtheg oed, wedi mynd, a does dim golwg ohoni. Mewn nofel sydd wedi cael ei rhannu’n dair rhan, cawn ein tywys gan yr awdur trwy brofiad erchyll y teulu yn y dyddiau cyntaf, hyd at ddwy flynedd ar ôl y diwrnod. Mae’r stori i gyd o safbwynt Ceri Mai, chwaer Elin, sy’n gorfod wynebu’r sefyllfa gyda’i rhieni ar ôl i Elin fynd yn AWOL. Teimla’r dyddiau cyntaf fel corwynt – yr Heddlu gyda’u cwestiynau diddiwedd, y papurau newydd, a’r sïon anochel sy’n mynd o amgylch y pentref. Yn fuan iawn yn y nofel, cyn i’r teulu sylweddoli beth sydd wedi digwydd, mae’r darllenydd yn dechrau gweld sut mae pethau am fynd i fod yn llawer gwaeth i’r teulu druan. Wrth iddyn nhw baratoi i eistedd i lawr i fwyta, mae cwestiwn diniwed y fam, ‘be ydi hanas dy chwaer, dywad?’ yn gwneud i ni riddfan – y teimlad annifyr ’na sy’n tyfu, lle mae rhywun yn trio peidio â phoeni ac yn trio actio’n calm, cyn sylweddoli fod rhywbeth o’i le. Trwy lygaid Ceri, rydan ni’n profi sefyllfa fasa neb yn dewis gorfod ei hwynebu. Y diffyg atebion ydi’r peth gwaethaf siŵr o fod. Oni bai am nofel fel hyn, dwi’m yn meddwl y baswn i’n gallu dychmygu’r fath beth. Mae Ceri, a’i theulu, yn profi pob emosiwn dan haul, o hiraeth anobeithiol hyd at atgasedd pur. Yn y dyddiau cyntaf ar ôl y diflaniad, mae ’na ymdrech fawr gan yr awdurdodau a’r teulu i ddod o hyd iddi, ond yn raddol, mae’r gobaith yn pylu, ac mae’r chwilio’n dirwyn i ben. Tra mae pobl eraill yn dechrau cario ’mlaen efo’u bywydau, mae poen y teulu yn parhau, ac yn dyfnhau, os rywbeth. Hunllef ddi-baid. Mae’r effaith ar y teulu yn sylweddol ac fe ddangosai'r gorau a’r gwaethaf o wahanol aelodau o’r teulu. Wrth i Ceri a’i thad dyfu’n agosach, ymbellhau a wna’r fam, a gallant wneud dim ond gwylio’n ddiymadferth wrth iddi lithro’n ddyfnach i dywyllwch enbyd: “Yn fuan ar ôl hynny mi dda’th y niwl, yn do? Tra oeddech chi allan yn yr ardd yn tynnu dillad oddi ar y lein, rhyw hen niwl oer ac annifyr oedd yn gwrthod codi o gwbl; doeddech chi ond yn ca’l ambell gip trwyddo fo bob hyn a hyn, dim digon i chi weld nad oedd pethau fel y dylan nhw fod. Roedd o fel ’sa chi wedi dŵad adra a ffeindio fod rhywun sbeitlyd wedi newid ’ych dodrafn chi i gyd am rei diarth, a bod neb arall wedi sylwi ond chi.” Er cof am Gareth F Gareth F yw fy hoff awdur Cymraeg, a does dim rhyfedd ei fod wedi ennill Gwobr Tir na n-Og cymaint ag y gwnaeth. Petai dal yma, dwi’n sicr y byddai wedi cyhoeddi sawl clasur arall. Dwi’n cynghori unrhyw un i fynd i ddarganfod ei nofelau. Mae ganddo ddawn dweud syml a chlir, ac mae rhai darnau yn sefyll allan ac wedi aros gyda mi: “Mae breuddwydion cas yn well o lawer am setlo yn y cof, ond dydi’r rheiny, chwaith, ddim yn digwydd pan ’dach chi’n eu disgwyl nhw... Dod yn slei a wnâi pob un hunllef, heb angen unrhyw ffilm na ddigwyddiad i’w sbarduno.. Ond mae’r breuddwydion casaf un yn dod pan ’dach chi’n effro, a dydi’r rhain ddim yn diflannu wrth i chi agor eich llygaid.” Mae gan yr awdur y gallu i swyno a chyfareddu’r darllenydd â’i eiriau, ac yna, yn ddisymwth, eich taro chi’n fflatnar oddi ar eich echel. Dros gwrs y nofel, gwna hyn sawl tro, ond mae’r drydedd act yn mynd a hyn i’r eithaf. Mae’r nofel dros bymtheg mlwydd oed erbyn hyn, ac oes, mae ’na ambell i reference fel Pop Idol sydd wedi heneiddio, ond tydyn nhw’n effeithio nemor ddim ar y stori, ac o ganlyniad, dyma lyfr sy’n dal ei dir yn gadarn yn 2022. Roedd ’na ambell beth faswn i wedi’i newid, fel rhai o resymau’r cymeriadau dros ymddwyn sut wnaethon nhw, ac roedd y cyfeiriad at y ‘peth’ yn y ffenest ar y dudalen olaf-ond-un braidd yn ddiangen yn fy marn i. (Mae’r awdur yn wych am sgwennu stwff creepy, ond nid fama oedd y lle). Mân bethau yw’r rhain. Ar y cyfan, dyma stori gripping ac ysgytwol. I ddyfynnu geiriau Ion Thomas (Gwales) - “clatsien o nofel.” Cytunaf 100%. Diolch byth, fe gawn atebion i rai o’n cwestiynau erbyn diwedd y nofel, ond mae’r rollercoaster o emosiynau wedi ’ngadael i’n wag ac yn drained ar y diwedd. Yr unig beth dwi’n siŵr ohono; dwi byth isio profi’r fath beth go iawn. Gwasg: Gomer@Lolfa Cyhoeddwyd: 2006 Cyfres: Whap! Pris: £6.99 (neu ym mhob llyfrgell!) E-lyfr: https://www.ffolio.wales/9781785623585/cyfres-whap-adref-heb-elin/ MWY O LYFRAU DA YNG NGHYFRES WHAP!

*For English review, see language toggle switch on top of page* ♥Llyfr y mis i blant Gorffennaf 2022♥ ♥Enillydd TNNO23: Uwchradd♥ (awgrym) oed diddordeb: 11+ (awgrym) oed darllen: 12+ Genre: #ffuglen #ffantasi #antur #ditectif #Mabinogi Magical Realism... Dwi’n teimlo ’bach o gywilydd wrth gyfaddef, na wnes i astudio’r Mabinogi yn yr ysgol, felly mi gefais i’r camargraff eu bod nhw’n hen straeon llychlyd, diflas. Pa mor wrong oeddwn i?! Ydach chi wedi clywed am stori Branwen? Wel, mae hi’n stori hollol boncyrs mewn gwirionedd! Dim yn annhebyg i rai o blockbusters y sgrin fawr - yn cynnwys brad, dial, trais, cewri, hud a lledrith ac epic battles gyda’r meirw. Dyma felly gyflwyno Manadwyan Jones: Y Pair Dadeni gan Alun Davies, sy’n plethu chwedloniaeth gwallgo’r Mabinogi gyda bywyd modern bob dydd, ar gyfer cynulleidfa yn eu harddegau [yn ôl y wasg]. Wel, dwi ddim yn fachgen ysgol - dwi’n llawer hŷn, ac mi wnes i wir fwynhau’r llyfr yma, felly peidiwch â’i ddiystyru jest am eich bod chi’n hŷn na’r target audience! Fatha llawer o geir y dyddiau yma, dwi’n tueddu i feddwl am y llyfr yma fel dipyn bach o hybrid sy’n golygu ein bod ni, fel darllenwyr, yn cael y gorau o ddau fyd! Mae’r awdur yn llwyddiannus wrth greu darn o waith ffuglen sy’n troedio tir ffantasi, hud a lledrith ac antur arallfydol, ond sydd wedi ei wreiddio ym mywyd arferol bob dydd, drwy gynnwys elfennau o nofelau ditectif a police procedural sy’n boblogaidd y dyddiau yma. Yn ôl Google, Magical Realism yw’r enw ar genre sy’n cyfuno hud a lledrith hefo’r byd ‘normal.’ Pwy ydi Manawydan Jones a beth yw’r Pair Dadeni? Bachgen ysgol, pymtheg oed yw Manawydan Jones, sy’n ymddangos yn ddigon cyffredin, nes i ymwelydd ddod draw i’r ysgol i’w gwrdd – cyfarfod sydd am newid ei fywyd am byth. Rhaid i mi fod yn hynod o ofalus yma, achos dwi ddim isio dweud gormod! Ia, mae ’na sawl peth anghyffredin am y bachgen yma. Tydi o ddim yn siarad, achos mae o’n fud. Ond yn hyd yn oed mwy unigryw ’na hyn yw’r ffaith ei fod o’n ddisgynnydd i un o gymeriadau enwog y Mabinogi - Manawydan Fab Llŷr. Ond pam yr holl ffỳs? Wel - mae ’na ddwy garfan wedi bod yn elynion pur ers canrifoedd (ers cyfnod y Mabinogi dim llai) ac mae’r tensiynau rhyngddynt yn cynyddu, gyda brwydr fawr ar y gorwel. Mae’r ‘Cyfeillion’ yn cynrychioli heddwch tra bod y ‘Marchogion’ yn ysu am waed a thrais (dipyn bach fatha’r Jedi a’r Sith efallai.) Mae popeth yn y fantol ac mae angen help Manadwyan arnynt ar frys - dim ond os yw’r “gallu” ganddo wrth gwrs (eto, debyg i’r ‘force’). Ond cyn iddo gael ei dderbyn fel rhan o’r criw dewr, bydd rhaid iddo brofi ei hun. Beth oedd yn dda am y nofel? I ddechrau, roedd hwn yn gyfuniad o rai o fy hoff genres. Dwi’n licio antur a ffantasi, ond roedd cael elfen o nofel dditectif a throsedd yn bonus! Doedd ’na ddim gormod o “fflwff emosiynol” am gymeriadau, ond roedd llond trol o antur a thensiwn - jest y peth i mi. Wedi dweud hynny, dwi’m yn teimlo y daethon ni i nabod rhai o’r side characters yn ddigon da, felly mae digon o gyfle i roi mwy o gig ar yr asgwrn lle mae Mogs ac Alys yn y cwestiwn yn y llyfr nesaf. Bydd yn ddiddorol parhau i weld Manawydan yn datblygu fel cymeriad, o socially awkward teenager i rywbeth llawer mwy... Roedd ’na dipyn go lew o benodau, ond maen nhw’n rhai byr (ideal), felly roedd hi’n hawdd darllen ambell un bob nos, ac roedd y switsio ‘nôl a mlaen’ rhwng stori Manawydan ac ymdrechion Ditectif Saunders yn cadw pethau’n symud yn eu blaen. Llwyddodd y brif stori am y pair dadeni hudol gadw fy niddordeb drwy gydol y nofel, ac mae’r syniad o bŵer annaturiol sy’n gallu dod a’r meirw yn ôl yn fyw yn un da, os nad mymryn yn creepy - sy’n wych. Does dim angen bod ofn mynd lawr trywydd mwy tywyll mewn nofelau fel hyn. Mae’n fy atgoffa i o fyddin y ‘White Walkers’ yn Game of Thrones, neu’r milwyr sgerbwd yn y ffilm Jason and the Argonauts. Mi oeddwn i’n euog o feddwl mai pethau diflas oedd chwedlau’r Mabinogi, ond dwi wedi cael fy mhrofi yn gwbl anghywir. Mae’n destament i’w hirhoedledd eu bod nhw’n dal i ysbrydoli straeon newydd hyd heddiw. Dwi’n hoff iawn o’r sbin newydd diweddaraf ar yr hen chwedlau, sy’n siŵr o’u cyflwyno i genhedlaeth newydd a’u gwneud yn berthnasol unwaith eto. Dwi isio gwybod beth sy’n digwydd nesaf!!! Dwi ddim yn cofio gweld llyfrau fel hyn ar y silff pan oeddwn i yn fy arddegau. Efallai petawn i wedi, yna mi faswn i wedi dechrau mwynhau darllen ffuglen llawer cynt! Mae arddegwyr heddiw yn cael eu sboilio! Yr unig beth sy’n fy mhoeni - ydyn nhw’n dod i wybod am lyfrau ardderchog fel hyn? Gobeithio wir, achos mae hwn yn llyfr sy’n werth yr £8.99 pob ceiniog! Ac os gwnawn nhw werthu digon o gopïau, dwi’n siŵr y gwneith Alun Davies ysgrifennu part 2, i mi gael gwybod beth sy’n digwydd nesaf!! C’mon bobl! Gwasg: Y Lolfa Cyhoeddwyd: Mehefin 2022 Pris: £8.99

*For English review, see language toggle switch* (awgrym) Oed diddordeb: 0-7 (awgrym) oed darllen: 4+ Genre: #doniol #wyddor #ffuglen #llyfrlluniau #odli Disgrifiad Gwales: Cerdd hollol hurt a doniol gan yr artist Huw Aaron yn cymeriadu'n lliwgar holl lythrennau'r wyddor. ADOLYGIAD GAN LLIO MAI Dw i am ddechrau’r adolygiad yma trwy ddweud yn blwmp ac yn blaen mod i WRTH FY MODD efo’r llyfr yma! Mae rhai llyfrau sydd jest yn grêt does – yn llawn hwyl, dychymyg pur a llond trol o greadigrwydd. Mae prif gymeriad yn y llyfr yma yn cael parti pen-blwydd, ond mae’r gwesteion sydd wedi cael gwahoddiad yn rhai, wel... maen nhw’n rhai anghyffredin iawn, a dweud y lleiaf! Fyddech chi’n ddigon dewr i wahodd llond gwlad o angenfilod i’ch parti pen-blwydd? Cawn ein cyflwyno i’r gwesteion fesul un, fel maen nhw’n cyrraedd y parti, ac mae pob un yn unigryw iawn! Dyma lyfr wnaiff i chi chwerthin allan yn uchel, ond mae hefyd yn llyfr sy’n wych ar gyfer dysgu’r wyddor i blentyn, gan fod anghenfil ar gyfer pob llythyren. Gellir hefyd ddefnyddio’r llyfr ar gyfer creu gweithgaredd wedyn, e.e. creu eich anghenfil eich hun, ac efallai ei enw ar ôl llythyren gyntaf eich enw chi! (Rydan ni wedi rhoi cynnig arni yma yn Sôn am Lyfra HQ!) Fedrwch chi feddwl am enw gwirion ar gyfer pob un? Dw i’n arbennig o hoff o ddarluniau Huw Aaron o’r angenfilod amrywiol, ac mae’r enwau’n hollol wych hefyd - maen nhw mor ddoniol, boncyrs a chreadigol a doeddwn i methu disgwyl i gael troi’r dudalen a datguddio’r anghenfil nesaf. Tybed pa un ydi’ch ffefryn chi? Fy hoff un i ydi’r Gwibno-bwm! Fyswn i wir yn argymell y llyfr yma - mae’n gaddo andros o hwyl i blant o bob oedran, ac i’r oedolion hefyd! Mynnwch gopi, dw i’n sicr na chewch chi’ch siomi. Gwasg: Carreg Gwalch Cyhoeddwyd: Medi 2021 Pris: £6.95 Bywgraffiad Awdur: https://www.huwaaron.com/ Mae Huw Aaron yn gartwnydd, arlunydd ac awdur o brofiad, ac wedi cyfrannu cartwnau i gannoedd o lyrau a chylchgronau yn Nghymru a thu hwnt. Cafodd Ble Mae Boc? a Y Ddinas Uchel eu henwebu ar restr fer gwobr Tir na n-Og yn 2019 a 2020, ac enillodd Yr Horwth gan Elidir Jones ac a ddarluniwyd ganddo gategori plant a phobl ifanc gwobr Llyfr y Flwyddyn yn 2020. Sefydlodd Huw y comic poblogaidd, Mellten yn 2016, a chafodd 11,000 o gopïau o’i lyfr comic Seren a Sbarc yn Achub (Cwpan) y Bydysawd, ei ddosbarthu i ysgolion ledled Cymru yn 2019. Yn ystod cyfnod clo 2020, sefydlodd Huw y sianel YouTube ‘Criw Celf’, gyda’i fideos wedi eu gwylio dros 100,000 o weithiau. Mae Huw hefyd yn cyd-gyflwyno'r rhaglen ‘Cer i Greu’ ar S4C, yn dysgu ac ysbrydoli plant i arlunio a chreu celf eu hunain. huw@huwaaron.com